
Μετεγχειρητική Παραθορμόνη και Υποπαραθυρεοειδισμός
Τι είναι η παραθορμόνη;
Η παραθορμόνη αποτελεί μία ορμόνη που παράγεται και εκκρίνεται από τους παραθυρεοειδείς αδένες. Ο ρόλος της παραθορμόνης συνίσταται στην, από κοινού με τη βιταμίνη D και την καλσιτονίνη (ορμόνη που παράγεται από τα κύτταρα C του θυρεοειδούς), ρύθμιση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα.
Η παραγωγή και έκκριση της παραθορμόνης στο αίμα καθορίζεται από τα επίπεδα ασβεστίου του αίματος, μέσω ενός παλίνδρομου ρυθμιστικού μηχανισμού. Πιο αναλυτικά, όταν το ασβέστιο στο αίμα βρίσκεται σε επίπεδα χαμηλότερα του φυσιολογικού, αυτό διεγείρει την παραγωγή και έκκριση της παραθορμόνης, με αποτέλεσμα το ασβέστιο να επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα. Στην αντίθετη περίπτωση, τα υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα καταστέλλουν την παραγωγή της παραθορμόνης, με αποτέλεσμα τη σταδιακή πτώση του ασβεστίου εντός των φυσιολογικών ορίων.
Μετεγχειρητική Παραθορμόνη και Υποπαραθυρεοειδισμός
Η παραγωγή και έκκριση της παραθορμόνης εξαρτάται από την ανατομική και λειτουργική ακεραιότητα των παραθυρεοειδών αδένων, η οποία εξαρτάται άμεσα από την αιμάτωση των παραθυρεοειδών αδένων. Συνεπώς, κάθε χειρουργική επέμβαση στο θυρεοειδή αδένα μπορεί, ενδεχομένως, να διαταράξει την αιμάτωση των παραθυρεοειδών αδένων και ως εκ τούτου την παραγωγή της παραθορμόνης.
Στις περιπτώσεις διαταραχής της αιμάτωσης των παραθυρεοειδών αδένων μετά την αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα, τα επίπεδα της παραθορμόνης στο αίμα θα είναι αρκετά χαμηλά, όπως επίσης χαμηλά θα είναι και τα επίπεδα ασβεστίου αίματος, κατάσταση που ονομάζεται μετεγχειρητικός υποπαραθυρεοειδισμός.
Οι ασθενείς που εμφανίζουν μετεγχειρητικό υποπαραθυρεοειδισμό χρήζουν απαραίτητα συμπληρωμάτων βιταμίνης D και ασβεστίου από το στόμα μετά την έξοδό τους από την κλινική, με στόχο την επαναφορά των επιπέδων ασβεστίου αίματος στα φυσιολογικά επίπεδα, μέχρις ότου οι παραθυρεοειδείς αδένες ανακτήσουν τη φυσιολογική λειτουργικότητά τους.
Ο μετεγχειρητικός υποπαραθυρεοειδισμός παρατηρείται, ωστόσο, σε μία μειοψηφία των ασθενών, με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των ασθενών να μην χρήζει συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D κατά την έξοδο από την κλινική.
Το ερώτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι το κατά πόσον η μέτρηση των επιπέδων της παραθορμόνης την 1η μετεγχειρητική ημέρα μπορεί να προβλέψει τους ασθενείς εκείνους που χρήζουν συμπληρωμάτων βιταμίνης D και ασβεστίου για μερικές ημέρες.
Η Επιστημονική Έρευνα
Την απάντηση στο ερώτημα αυτό έρχεται να δώσει μία επιστημονική έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2022 στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό χειρουργικής “Langenbecks Archives of Surgery”.
Η μελέτη αξιολόγησε τα επίπεδα της παραθορμόνης την 1η μετεγχειρητική ημέρα μετά τη θυρεοειδεκτομή (την αμέσως επόμενη ημέρα από το χειρουργείο) και προσπάθησε να αποκαλύψει τα επίπεδα εκείνα της παραθορμόνης και του ασβεστίου αίματος τα οποία θα εξασφάλιζαν πως οι ασθενείς δεν εμφανίζουν μετεγχειρητικό υποπαραθυρεοειδισμό και ως εκ τούτου δεν χρήζουν συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D κατά την έξοδό τους από την κλινική.
Η μελέτη συμπεριέλαβε, λοιπόν, 570 ασθενείς στην ανάλυσή της, με τα χαρακτηριστικά των ασθενών να έχουν ως εξής:
- 521 ασθενείς υποβλήθηκαν σε ολική θυρεοειδεκτομή
- 49 ασθενείς υποβλήθηκαν σε συμπληρωματική ολική θυρεοειδεκτομή (είχαν υποβληθεί στο παρελθόν σε λοβεκτομή θυρεοειδούς)
- Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε μέτρηση των επιπέδων παραθορμόνης και ασβεστίου αίματος την 1η μετεγχειρητική ημέρα
- Κανένας ασθενής δεν έλαβε συμπλήρωμα ασβεστίου και βιταμίνης D μετά το χειρουργείο και μέχρι την μέτρηση των επιπέδων παραθορμόνης και ασβεστίου αίματος την 1η μετεγχειρητική ημέρα
Τα Ευρήματα της Έρευνας
Τα ευρήματα της επιστημονικής μελέτης αποκάλυψαν πως συμπτώματα παροδικού μετεγχειρητικού υποπαραθυρεοειδισμού με χαμηλά επίπεδα παραθορμόνης και ασβεστίου αίματος και ως εκ τούτου ανάγκη χορήγησης συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D, εμφάνισε:
- Το 1% των ασθενών με επίπεδα παραθορμόνης 20 pg/ml και ασβεστίου 8 mg/dl την 1η μετεγχειρητική ημέρα
- Το 5.4% των ασθενών με επίπεδα παραθορμόνης 15 pg/ml και ασβεστίου 8 mg/dl την 1η μετεγχειρητική ημέρα
- Το 11.7% των ασθενών με επίπεδα παραθορμόνης 10 – 14 pg/ml και ασβεστίου 8 mg/dl την 1η μετεγχειρητική ημέρα
Η μελέτη επιπρόσθετα αποκάλυψε πως μόνιμος υποπαραθυρεοειδισμός, δηλαδή ανάγκη δια βίου λήψης συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D από το στόμα εμφάνισε:
- < 1% των ασθενών με επίπεδα παραθορμόνης 15 pg/ml και ασβεστίου 8 mg/dl την 1η μετεγχειρητική ημέρα
- Το 5.4% των ασθενών με επίπεδα παραθορμόνης 10 – 14 pg/ml και ασβεστίου 8 mg/dl την 1η μετεγχειρητική ημέρα
- Το 19.8% των ασθενών με επίπεδα παραθορμόνης < 10 pg/ml και ασβεστίου 8 mg/dl την 1η μετεγχειρητική ημέρα
Συμπεράσματα
Η μέτρηση και αξιολόγηση των επιπέδων της παραθορμόνης και του ασβεστίου στο αίμα την 1η μετεγχειρητική ημέρα μετά την αφαίρεση του θυρεοειδούς προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την ανάγκη λήψης συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D, προς αποφυγή του ενδεχομένου εμφάνισης των συμπτωμάτων της υπασβεστιαιμίας, τα οποία σε κάποιες περιπτώσεις ενδέχεται να είναι αρκετά σοβαρά.
Την 1η μετεγχειρητική ημέρα μετά την αφαίρεση του θυρεοειδούς, τα επίπεδα παραθορμόνης αίματος ≥ 15 pg/ml σε συνδυασμό με τα επίπεδα ασβεστίου ≥ 8 mg/dl εξασφαλίζουν χαμηλά ποσοστά εμφάνισης μετεγχειρητικού υποπαραθυρεοειδισμού και εγγυώνται την έξοδο των ασθενών με απόλυτη ασφάλεια από την κλινική, δίχως να λάβουν συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D από το στόμα. Επιπρόσθετα, σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών (ασθενείς με προεγχειρητικά χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D), ενδεχόμενως να απαιτούνται επίπεδα παραθορμόνης = 20 pg/ml, για την διασφάλιση της εξόδου τους από την κλινική με απόλυτη ασφάλεια, δίχως να λαμβάνουν συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D.
Ο ιατρός και η ομάδα που τον πλαισιώνει πραγματοποιούν όλες τις επεμβάσεις της Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων (Θυρεοειδούς, Παραθυρεοειδών και Επινεφριδίων), όπως και το σύνολο σχεδόν των χειρουργικών επεμβάσεων της γενικής χειρουργικής