Συρίγγιο Πρωκτού

Τι είναι το Συρίγγιο Πρωκτού;

Το συρίγγιο πρωκτού ή πρωκτικό συρίγγιο αποτελεί μία ανώμαλη επικοινωνία ανάμεσα στον πρωκτικό σωλήνα και το δέρμα ή άλλα όργανα της πυέλου.

Το πρωκτικό συρίγγιο ανήκει, ουσιαστικά, στην ευρύτερη κατηγορία που ονομάζεται περιεδρικό συρίγγιο. Το περιεδρικό συρίγγιο, ωστόσο, αφορά στο τελικό τμήμα του παχέος εντέρου, το ορθό, άνωθεν της οδοντωτής γραμμής, σε αντίθεση με το συρίγγιο του πρωκτού που αφορά μόνο στον πρωκτικό σωλήνα, κάτω από την οδοντωτή γραμμή.

Το συρίγγιο πρωκτού αναπτύσσεται συνηθέστερα μεταξύ του πρωκτικού σωλήνα και του δέρματος πέριξ του πρωκτού. Δεν είναι σπάνιες, ωστόσο, οι περιπτώσεις που το συρίγγιο μπορεί να καταλήγει σε κάποιο όργανο της πυέλου (κόλπος – ορθοκολπικό συρίγγιο, ουροδόχος κύστη).

Πως προκαλείται;

Το συρίγγιο του πρωκτού αποτελεί ουσιαστικά τη χρόνια μορφή ενός περιεδρικού αποστήματος.

Ο σχηματισμός του περιεδρικού αποστήματος ξεκινά από τον πρωκτικό σωλήνα, συνηθέστερα στο επίπεδο της οδοντωτής γραμμής, όπου εντοπίζονται κάποιοι αδένες. Η απόφραξη των κρυπτών των αδένων αυτών, σε συνδυασμό με τα άφθονα μικρόβια του πρωκτού, έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση μικροβιακής φλεγμονής, η οποία σχηματίζει το περιεδρικό ή περιπρωκτικό απόστημα , στο δέρμα πέριξ του πρωκτού.

Περιεδρικό απόστημα και Πρωκτικό συρίγγιο

Εν συνεχεία, το περιεδρικό απόστημα ενδέχεται είτε να παροχετευθεί αυτόματα προς το δέρμα είτε συνηθέστερα να υποβληθεί σε χειρουργική διάνοιξη και παροχέτευση.

Σε κάθε περίπτωση, η παροχέτευση του περιεδρικού αποστήματος θα εγκαταλείψει ένα συρίγγιο, το περιεδρικό συρίγγιο, δηλαδή μία επικοινωνία, ανάμεσα στις κρύπτες του πρωκτικού σωλήνα και την περιοχή πέριξ του πρωκτού όπου βρισκόταν το απόστημα. Η αρχή του συριγγίου από τον πρωκτικό σωλήνα αποτελεί το έσω στόμιο, ενώ το σημείο παροχέτευσης του συριγγίου στο δέρμα το έξω στόμιο του συριγγίου.

Πόσο συχνά εμφανίζεται το Πρωκτικό Συρίγγιο;

Η ακριβής συχνότητα εμφάνισης του πρωκτικού συριγγίου στον γενικό πληθυσμό παραμείνει άγνωστη, καθώς ο πόνος στον πρωκτό και το αίμα αποδίδεται λανθασμένα, στις περισσότερες περιπτώσεις, στην παρουσία αιμορροΐδων και όχι στο συρίγγιο του πρωκτού.

Επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει πως η πιθανότητα εμφάνισης συριγγίου του πρωκτού σε ασθενείς που πάσχουν από περιεδρικό απόστημα κυμαίνεται από 15% έως και 38%.

Οι άνδρες διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης περιεδρικού συριγγίου, σε σύγκριση με τις γυναίκες, ενώ το πρωκτικό συρίγγιο εμφανίζεται συνηθέστερα στην 5^η δεκαετία της ζωής (40 – 50 ετών).

Ποια είναι τα Αίτια για το Συρίγγιο Πρωκτού;

Η απόφραξη των αδένων εντός των κρυπτών του πρωκτικού σωλήνα αποτελεί το συχνότερο αίτιο σχηματισμού του περιεδρικού συριγγίου. Κατά συνέπεια, το κρυπτογενές συρίγγιο πρωκτού αποτελεί τη συχνότερη μορφή συριγγίου και αφορά στο 90% των συριγγίων του πρωκτού.

Διάφορα άλλα αίτια μπορούν, ωστόσο, να προκαλέσουν ένα περιπρωκτικό ή περιεδρικό συρίγγιο, όπως:

• Η νόσος Crohn
• Η ακτινοβολία στην περιοχή του πρωκτού και του περινέου
• Οι μαιευτικές επιπλοκές κατά τον φυσιολογικό τοκετό
• Τα κονδυλώματα του πρωκτού
• Ο πλακώδης καρκίνος του πρωκτού
• Η λοίμωξη του πρωκτού από χλαμύδια
• Το AIDS

Περιεδρικό Συρίγγιο: Πόσοι Τύποι διακρίνονται;

Τα περιεδρικά συρίγγια ταξινομούνται με βάση την ανατομική σχέση τους με τους σφιγκτήρες μυς, και κατά συνέπεια με την ενδεχόμενη εμπλοκή τους με αυτούς, κατά το διεθνώς αποδεκτό σύστημα ταξινόμησης κατά Parks. Η ταξινόμησή τους χαρακτηρίζεται και από τον αντίστοιχο βαθμό δυσκολίας στη θεραπεία τους.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το σύστημα κατά Parks, διακρίνονται 4 τύποι συριγγίου πρωκτού:

• Ενδοσφιγκτηριακό Συρίγγιο Πρωκτού (Τύπου 1)

Αποτελεί το συχνότερο πρωκτικό συρίγγιο και αφορά στο 45% του συνόλου των συριγγίων. Η πορεία του διαπερνά τον έσω σφιγκτήρα μυ του πρωκτού και ακολούθως πορεύεται επί τα εντός του έξω σφιγκτήρα μυ, χωρίς όμως να τον διαπερνά.

• Διασφιγκτηριακό Συρίγγιο Πρωκτού (Τύπου 2)

Αφορά στο 30% των περιπτώσεων συριγγίου του πρωκτού. Είναι το περιεδρικό συρίγγιο εκείνο του οποίου η πορεία διαπερνά τόσο τον έσω όσο και τον έξω σφιγκτήρα μυ του πρωκτού.

• Υπερσφιγκτηριακό Συρίγγιο Πρωκτού (Τύπου 3)

Απαντάται στο 20% των περιπτώσεων συριγγίων του πρωκτού. Η πορεία του είναι ανοδική, διαπερνώντας τον έσω σφιγκτήρα μυ, ξεπερνώντας αλλά μην διαπερνώντας τον έξω σφιγκτήρα μυ, καταλήγοντας στο δέρμα πέριξ του πρωκτού διά του ανελκτήρα μυός του πρωκτού.

• Εξωσφιγκτηριακό Συρίγγιο Πρωκτού (Τύπου 4)

Αποτελεί το λιγότερα συχνό περιεδρικό συρίγγιο. Η πορεία του ξεκινά αρκετά υψηλότερα από τα υπόλοιπα συρίγγια και καταλήγει στο δέρμα πέριξ του πρωκτού ή σε άλλα όργανα της πυέλου δια του ανελκτήρα μυός, χωρίς να διαπερνά τους σφιγκτήρες μυς του πρωκτού.

Τύποι Πρωκτικού Συριγγίου κατά Parks

Μία εξίσου χρήσιμη ταξινόμηση των περιεδρικών συριγγίων είναι ο διαχωρισμός τους σε:

• Χαμηλό πρωκτικό συρίγγιο (δίχως την εμπλοκή των σφιγκτήρων μυών)
• Υψηλό πρωκτικό συρίγγιο (με εμπλοκή των σφιγκτήρων μυών)

Ποια Συμπτώματα προκαλεί το Συρίγγιο του Πρωκτού;

Το συρίγγιο του πρωκτού παρουσιάζεται κλινικά ως εκροή πύου από το δέρμα πέριξ του πρωκτού ή ως εκροή πύου και δύσοσμου υγρού από ένα διανοιγμένο και παροχετευμένο περιεδρικό απόστημα, η οποία επιμένει για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 6 εβδομάδων από την θεραπεία του περιεδρικού αποστήματος.

Σε περιπτώσεις που το συρίγγιο αναπτύσσεται μεταξύ του ορθού και του κόλπου, η εκροή πύου και δύσοσμου υγρού παρατηρείται από τον κόλπο.

Άλλα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει ένα συρίγγιο του πρωκτού είναι:

• Πόνος στην περιοχή του πρωκτού που επιδεινώνεται κατά την αφόδευση
• Κνησμός στην περιοχή του πρωκτού
• Ερυθρότητα και θερμότητα στον πρωκτό

Πρωκτικό Συρίγγιο: Πως πραγματοποιείται η Διάγνωση;

Η διάγνωση για το πρωκτικό συρίγγιο οφείλει να ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και κλινικής εξέτασης των ασθενών.

Η κλινική εξέταση θα αποκαλύψει την παρουσία μίας μικρής οπής στο δέρμα πέριξ του πρωκτού (έξω στόμιο), από την οποία εκρέει πύον και δύσοσμο υγρό, ενώ δεν είναι σπάνια και η ερυθρότητα και θερμότητα της περιοχής.

Επιπρόσθετα, η κλινική εξέταση των ασθενών θα αποκλείσει και τις υπόλοιπες παθήσεις που ενδέχεται να μιμούνται το συρίγγιο του πρωκτού.

Η δακτυλική εξέταση του πρωκτού ενδέχεται, επίσης, να αποκαλύψει το έσω στόμιο του συριγγίου, το οποίο ψηλαφητικά είναι σκληρό και ελαφρώς επώδυνο. Η οριστική αναγνώριση του έσω στομίου του συριγγίου, ωστόσο, προϋποθέτει την αναισθησία του ασθενούς και την είσοδο του πρωκτοσκοπίου, με στόχο τον αποκλεισμό και άλλων πιθανών έσω στομίων.

Μαγνητική ορθού που αναδεικνύει ένα ενδοσφιγκτηριακό περιεδρικό συρίγγιο (τύπου 1 κατά Parks).

Οι απεικονιστικές εξετάσεις υποβοηθούν, επίσης, εξαιρετικά τόσο τη διάγνωση όσο και τον καθορισμό του τύπου του συριγγίου. Η μαγνητική τομογραφία κάτω κοιλίας και περινέου αποτελεί στις περιπτώσεις αυτές την εξέταση εκλογής, καθώς παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για το συρίγγιο και τη σχέση του με τους σφιγκτήρες μυς και τα άλλα όργανα.

Χρήσιμες, επίσης, πληροφορίες για την ακριβή πορεία του συριγγίου και τη σχέση του με τους σφιγκτήρες μυς του πρωκτού παρέχει και το ενδοορθικό υπερηχογράφημα.

Ενδοορθικό υπερηχογράφημα που αναδεικνύει ένα διασφιγκτηριακό συρίγγιο πρωκτού (τύπου 2 κατά Parks).

Ποιες παθήσεις μπορούν να μιμηθούν το Συρίγγιο Πρωκτού;

Όπως αναφέραμε, η διάγνωση του συριγγίου του πρωκτού προϋποθέτει τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων, οι οποίες μπορούν να μιμηθούν κλινικά το πρωκτικό συρίγγιο. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει την εξαιρετική σημασία της κλινικής εξέτασης των ασθενών. Στις παθήσεις αυτές περιλαμβάνονται:

• Η Ραγάδα πρωκτού
• Το Περιεδρικό απόστημα
• Η Διαπυητική Ιδρωταδενίτιδα
• Το Έλκος του Πρωκτού

Περιεδρικό Συρίγγιο: Ποιοι είναι οι Στόχοι της Θεραπείας;

Αναμφίβολα, στόχο της θεραπείας για κάθε περιεδρικό συρίγγιο αποτελεί η εκρίζωση του συριγγίου και η απαλλαγή των ασθενών από τα συμπτώματά τους.

Η ευρεία ετερογένεια των συριγγίων και των τύπων τους, ωστόσο, καθιστά επιτακτική την εξατομίκευση της θεραπείας σε κάθε ασθενή μεμονωμένα, καθώς εκτός της εκρίζωσης του συριγγίου, θα πρέπει να διασφαλισθούν:

• Η διατήρηση της ακεραιότητας των σφιγκτήρων μυών του πρωκτού και συνεπώς της εγκράτειας των ασθενών
• Η αποφυγή ενδεχόμενης υποτροπής (επανεμφάνισης) του συριγγίου.

Συρίγγιο Πρωκτού: Μέθοδοι Θεραπείας

Έλεγχος της Φλεγμονής – Τοποθέτηση Seton (Σετόν)

Διάφοροι τύποι θεραπείας υπάρχουν για το συρίγγιο του πρωκτού, οι οποίες ωστόσο θα πρέπει να εξατομικεύονται σε κάθε ασθενή, καθώς ένας τύπος θεραπείας δεν είναι κατάλληλος για όλους τους τύπους συριγγίων.

Πρωταρχικός στόχος είναι, βέβαια, η εκρίζωση της φλεγμονής της περιοχής, πριν ακολουθήσει κάποια οριστική θεραπεία για το συρίγγιο πρωκτού. Η εκρίζωση της φλεγμονής και η ανακούφιση των ασθενών από τον πόνο, επιτυγχάνεται μέσω:

• Της χειρουργικής διάνοιξης και παροχέτευσης του περιεδρικού αποστήματος, το οποίο προκάλεσε το πρωκτικό συρίγγιο, όπως επίσης
• Της παροχέτευσης του φλεγμαίνοντος συριγγίου του πρωκτού, με την τοποθέτηση seton.

Το seton (σετόν) αποτελεί ένα ινοελαστικό υλικό που τοποθετείται εντός του συριγγίου, διερχόμενο δια του έσω και του έξω στομίου του συριγγίου. Στόχος της τοποθέτησης του seton είναι η παραμονή του συριγγίου ανοικτού και βατού, ώστε το πύον στο εσωτερικό του να παροχετεύεται και ως εκ τούτου να υποχωρεί η φλεγμονή. Το seton μπορεί να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα εντός του συριγγίου, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ωστόσο, παραμένει για χρονικό διάστημα 4 – 6 εβδομάδων, διάστημα ικανό για την πλήρη υποχώρηση της φλεγμονής του συριγγίου και την οριστική αντιμετώπιση.

Αξίζει να αναφέρουμε πως κάποια συρίγγια του πρωκτού θεραπεύονται οριστικά και κλείνουν αποκλειστικά και μόνο με την τοποθέτηση του seton και συνεπώς δεν απαιτούν κάποια περαιτέρω θεραπεία.

Τέλος, οι περιπτώσεις των ασθενών με πρωκτικό συρίγγιο που δεν εμφανίζουν κάποια έντονη φλεγμονή, μπορούν να αντιμετωπισθούν άμεσα και οριστικά με κάποια από τις μεθόδους που ακολουθούν, αποφεύγοντας έτσι την τοποθέτηση του σετόν.

Σετόν Τοποθετημένο σε Διασφιγκτηριακό Συρίγγιο του Πρωκτού

Οριστική Θεραπεία για το Πρωκτικό Συρίγγιο

Η οριστική θεραπεία για το συρίγγιο πρωκτού εφαρμόζεται όταν η φλεγμονή του συριγγίου έχει πλήρως υποχωρήσει και στοχεύει στην οριστική εκρίζωση του συριγγίου.

Στη σύγχρονη εποχή υπάρχουν διάφορες μορφές οριστικής θεραπείας για το συρίγγιο του πρωκτού, που περιλαμβάνουν:

• Την παραδοσιακή εκτομή του συριγγίου του πρωκτού
• Την απολίνωση του συριγγίου (τεχνική LIFT)
• Την απόφραξη του συριγγίου με κρημνό βλεννογόνου
• Την τοποθέτηση βιολογικού βύσματος εντός του συριγγίου
• Την τοποθέτηση ειδικής βιολογικής κόλλας εντός του συριγγίου
• Την ενδοσκοπική θεραπεία του συριγγίου πρωκτού (τεχνική VAAFT)
• Την ενδοσκοπική θεραπεία του συριγγίου πρωκτού με Laser

Κάθε τεχνική συνοδεύεται από τις ενδείξεις και τις αντενδείξεις της, όπως επίσης και από τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Συνεπώς, η επιλογή της μεθόδου για την οριστική θεραπεία του συριγγίου του πρωκτού εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψιν:

• Του τύπο του συριγγίου πρωκτού κατά Parks
• Το μήκος του συριγγίου
• Την εντόπιση του έσω στομίου του συριγγίου (οδοντωτή γραμμή ή άνωθεν της οδοντωτής γραμμής)
• Την ενδεχόμενη εμπλοκή και τον βαθμό εμπλοκής των σφιγκτήρων μυών
• Σαφέστατα, την προτίμηση του ασθενούς ανάμεσα σε ισοδύναμες μορφές θεραπείας.

Συρίγγιο Πρωκτού: Θεραπεία με Laser (Λέιζερ)

Η οριστική θεραπεία για το συρίγγιο πρωκτού με Laser (λέιζερ) αποτελεί την πλέον σύγχρονη, ασφαλή, ανώδυνη και αναίμακτη μορφή θεραπείας.

Η ίνα του Laser εισέρχεται εντός του συριγγίου και ακολούθως διοχετεύει την ενέργεια του Laser κατά απόλυτα ελεγχόμενο και ασφαλή τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι ο καυτηριασμός και ακολούθως η απόφραξη του συριγγίου και των στομίων του.

Εικόνα από γυναίκα ασθενή μας με συρίγγιο πρωκτού και τη θεραπεία του με την χρήση Laser.

Ένα εξαιρετικά σημαντικό πλεονέκτημα της θεραπείας του πρωκτικού συριγγίου με Laser είναι η αποφυγή τραυματισμού των σφιγκτήρων μυών. Τα πλεονεκτήματα της θεραπείας με Laser, ωστόσο, δεν περιορίζονται μόνο στη διασφάλιση των σφιγκτήρων, αλλά περιλαμβάνουν επίσης:

• Την άμεση και ανώδυνη ανάρρωση των ασθενών
• Την αποφυγή διανυκτέρευσης στην κλινική
• Την άμεση επιστροφή των ασθενών στην οικία τους και την εργασία τους
• Την αποφυγή μετεγχειρητικών αλλαγών του τραύματος
• Την οριστική θεραπεία για το συρίγγιο πρωκτού σε προσιτό κόστος.