Πέτρες στη Χολή

Τι είναι οι Πέτρες στη Χολή;

Οι πέτρες στη χολή ή πέτρες στη χοληδόχο κύστη (χολολιθίαση ή λίθοι στη χολή) αποτελούν την παθολογική κατάσταση εκείνη στην οποία εντός της χοληδόχου κύστης σχηματίζονται λίθοι, οι οποίοι αποτελούν ουσιαστικά συσσωματώματα διαφόρων ουσιών που εμπεριέχονται στη χολή.

Η χοληδόχος κύστη περιέχει τη χολή, η οποία παράγεται από το ήπαρ και συμβάλλει στη διαδικασία της πέψης, ιδιαίτερα των λιπαρών τροφών.

Οι πέτρες στη χολή αποτελούν μία εξαιρετικά συχνή πάθηση που αφορά στο 10 – 15% του πληθυσμού στο δυτικό κόσμο, ενώ μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία, ανεξαρτήτως φύλου. Οι πέτρες στη χολή συγκαταλέγονται στις παθήσεις της χολής.

Πέτρες στη χολή – Ποια είναι τα αίτια;

Διάφορα αίτια είναι υπεύθυνα για τις πέτρες στη χολή, με τις επιστημονικές μελέτες να αναδεικνύουν πως ο κίνδυνος εμφάνισης πέτρας στη χολή αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των προδιαθεσικών παραγόντων που συγκεντρώνει κάθε άτομο.

Στα αίτια που προκαλούν πέτρες στη χολή συγκαταλέγονται:

• Το γυναικείο φύλο (2 – 3 φορές αυξημένος κίνδυνος, σε σύγκριση με τους άνδρες)
• Η προχωρημένη ηλικία
• Ο σακχαρώδης διαβήτης
• Η διατροφή πλούσια σε λιπαρά
• Η δυσλιπιδαιμία (αυξημένη χοληστερόλη ή/και τριγλυκερίδια στο αίμα)
• Η εγκυμοσύνη
• Η παχυσαρκία
• Η ταχεία απώλεια σωματικού βάρους
• Η νόσος Crohn
• Η γενετική προδιάθεση (οικογενειακό ιστορικό)
• Διάφορες φαρμακευτικές ουσίες (οιστρογόνα, αντισυλληπτικά, φιμπράτες, ανάλογα σωματοστατίνης)

Πως δημιουργούνται οι πέτρες στη χολή;

Ουσιαστικά, όλες οι προαναφερθείσες αιτίες συμβάλλουν στη δημιουργία των λίθων στη χολή, μέσω ενός εκ των δύο μηχανισμών:

• υπερβολικά αυξημένη συγκέντρωση χοληστερόλης και χολικών αλάτων εντός της χοληδόχου κύστης
• καθυστερημένης κένωσης της χοληδόχου κύστης μετά τη λήψη κάποιου γεύματος.

Κοινός παρονομαστής και των δυο αυτών μηχανισμών είναι η συσσώρεση και η στάση εντός της χοληδόχου κύστης μεγάλης ποσότητας χοληστερόλης και χολικών αλάτων, καταστάσεις που προδιαθέτουν στη εμφάνιση χολολιθίασης.

Πέτρες στη χολή και μέγεθος

Στα άτομα με χολολιθίαση, το μέγεθος που μπορούν να έχουν οι πέτρες στη χολή ποικίλλει, και μπορεί να κυμαίνεται από μέγεθος μικρότερο του 1 χιλιοστού (χολική λάσπη), 1 – 3 χιλιοστά (μικροχολολιθίαση), έως και αρκετά εκατοστά (χολολιθίαση).

Το μέγεθος που έχουν οι πέτρες στη χολή καθορίζει εξαιρετικά και την επικινδυνότητα τους.

Η λάσπη στη χολή όπως και οι πέτρες στη χολή με μέγεθος μερικά χιλιοστά μπορούν ανά πάσα στιγμή να εισέλθουν εντός του κυστικού πόρου (πέτρα στο σωληνάκι της χολής) και ακολούθως στον κοινό χοληδόχο πόρο. Στην περίπτωση αυτή, η απόφραξη του κυστικού πόρου θα προκαλέσει μία οξεία φλεγμονή της χοληδόχου κύστης (οξεία χολοκυστίτιδα), ενώ η ενσφήνωση των λίθων στο χοληδόχο πόρο, κατάσταση που ονομάζεται χοληδοχολιθίαση, θα προκαλέσει οξεία χολαγγειίτιδα.

Κατά παρόμοιο τρόπο, οι πέτρες στη χολή με διάμετρο αρκετά χιλιοστά έως και εκατοστά είναι αδύνατον να διέλθουν διά του κυστικού πόρου. Στις περιπτώσεις αυτές, οι λίθοι αυτοί μπορούν να αποφράξουν τον κυστικό πόρο (σωληνάκι της χολής) και να προκαλέσουν είτε ύδρωπα της χοληδόχου κύστης είτε οξεία χολοκυστίτιδα.

Πέτρες στη χολή και διατροφή

Πολλαπλές επιστημονικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τη συσχέτιση ανάμεσα στις πέτρες στη χολή και τη διατροφή που είναι πλούσια σε λιπαρά. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και ο σημαντικός ρόλος που διαδραματίζουν τόσο η παχυσαρκία όσο και η ταχεία απώλεια βάρους στη δημιουργία λίθων στη χολή.

Υπάρχουν, εντούτοις, συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες που αποτρέπουν το σχηματισμό λίθων στη χολή. Η διατροφή που θα πρέπει να ακολουθεί κάποιος για να αποτρέψει τις πέτρες στη χολή συνίσταται στην κατανάλωση τουλάχιστον τριών γευμάτων κάθε ημέρα, καθώς αυτό προάγει τη συχνή κένωση της χοληδόχου κύστης και την αποφυγή σχηματισμού λίθων στη χολή.

Ποια συμπτώματα προκαλούν οι πέτρες στη χολή;

Η πλειοψηφία των ασθενών με πέτρες στη χολή δεν εμφανίζουν συμπτώματα ή εμφανίζουν εξαιρετικά ήπια και μη ειδικά συμπτώματα, τα οποία συνήθως αποδίδονται είτε στη διατροφή ή σε άλλες αιτίες, με αποτέλεσμα οι λίθοι στη χολή να παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα άγνωστοι.

Κάποιοι ασθενείς, ωστόσο, αναφέρουν ένα αίσθημα πληρότητας καθώς και δυσπεψία, μετά τη λήψη ενός πλήρους γεύματος πλούσιου σε λιπαρά. Το αίσθημα αυτό μπορεί, επίσης, να συνοδεύει και η εμφάνιση επιγαστρικού άλγους (πόνος στο επιγάστριο), συμπτώματα που συνηθέστερα αποδίδονται στην ποιότητα του γεύματος.

Στα συμπτώματα, συνεπώς, που προκαλούν οι πέτρες στη χολή περιλαμβάνονται:

• Κοιλιακό άλγος (ιδιαίτερα στην άνω κοιλία και στην περιοχή του επιγαστρίου)
• Ναυτία, τάση προς έμετο ή έμετος
• Μετεωρισμός (φούσκωμα) της κοιλίας
• Αίσθημα πληρότητας μετά το γεύμα
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ξυνίλες)
• Συχνές ερυγές, ιδιαίτερα μετά από κάποιο βαρύ γεύμα
• Οπισθοστερνικός καύσος
• Θωρακικό άλγος, που μιμείται το άλγος καρδιακής αιτιολογίας
• Πυρετός και πόνος στην κοιλία (σε καταστάσεις οξείας χολοκυστίτιδας ή οξείας χολαγγειιίτιδας)
• Ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών – επιπεφυκότων).

Σε κάθε περίπτωση, η εμφάνιση συμπτωμάτων όπως του πυρετού, κοιλιακού άλγους ή/και ικτέρου υποδηλώνει την πρόκληση επιπλοκών εκ της χολολιθίασης και χρήζει άμεσης προσέλευσης στο γενικό χειρουργό, με σκοπό την έγκαιρη διάγνωση και τη θεραπεία των καταστάσεων αυτών.

Λίθοι στη χολή: Ποιες επιπλοκές μπορούν να προκαλέσουν;

Οι πέτρες στη χολή υπάρχουν συνήθως σιωπηλά εντός της χοληδόχου κύστης για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.

Κάποιοι ασθενείς, ωστόσο, με λίθους στη χολή, θα εμφανίσουν κάποια από τις επιπλοκές της χολολιθίασης, οι οποίες προκύπτουν από:

• την απόφραξη του κυστικού πόρου (σωληνάκι της χολής)
• την απόφραξη του κοινού χοληδόχου πόρου (σωληνάκι του ήπατος)
• την απόφραξη του παγκρετικού πόρου

Οι επιπλοκές που μπορούν να προκαλέσουν οι πέτρες στη χολή είναι:

• Ο κωλικός των χοληφόρων
• Η οξεία χολοκυστίτιδα (οξεία φλεγμονή της χοληδόχου κύστης)
• Η χοληδοχολιθίαση (απόφραξη του κοινού χοληδόχου πόρου)
• Η οξεία χολαγγειίτιδα
• Η οξεία παγκρεατίτιδα λιθιασικής αιτιολογίας (απόφραξη του παγκρεατικού πόρου)
• Ο ειλεός από χολόλιθο
• Το σύνδρομο Mirizzi
• Ο καρκίνος της χοληδόχου κύστης

Λίθοι στη χολή: Πως πραγματοποιείται η διάγνωση;

Η διάγνωση των λίθων στη χολή οφείλει να ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού καθώς και ενδελεχούς κλινικής εξέτασης.

Σημείο κλειδί για τη διάγνωση της χολολιθίασης αποτελεί η ύπαρξη ιστορικού επιγαστρικού άλγους μετά συνοδού αισθήματος πληρότητας και δυσπεψίας μετά τη λήψη ενός γεύματος πλούσιου σε λιπαρά.

Ωστόσο, η επιβεβαίωση της διάγνωσης πραγματοποιείται με τη διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων της κοιλίας.

Το υπερηχογράφημα αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για τη διάγνωση της χολολιθίασης. Εμφανίζει την υψηλότερη ευαισθησία καθώς και ειδικότητα, συγκριτικά με τις υπόλοιπες απεικονιστικές εξετάσεις, στο να θέσει με ακρίβεια τη διάγνωση για τις πέτρες στη χολή. Το υπερηχογράφημα μπορεί, επίσης, με ακρίβεια να διακρίνει μεταξύ μίας πέτρας στη χολή και ενός πολύποδα της χοληδόχου κύστης.

Ποια είναι η θεραπεία για τις πέτρες στη χολή και ποιες οι ενδείξεις της;

Η οριστική θεραπεία για τις πέτρες στη χολή είναι η χειρουργική θεραπεία και συνίσταται στη χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης (χολοκυστεκτομή).

Η θεραπευτική προσέγγιση της χολολιθίασης εξαρτάται, βέβαια, τόσο από τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και σημείων που προκαλεί όπως και από την ύπαρξη ή μη επιπλοκών της νόσου.

Οι ασθενείς που πληρούν, συνεπώς, τις ενδείξεις για τη χειρουργική θεραπεία της χολολιθίασης είναι:

• οι ασθενείς με πέτρες στη χολή και συμπτώματα 
• οι ασυμπτωματικοί ασθενείς που πάσχουν παράλληλα από άλλα συνοδά προβλήματα υγείας
• οι ασθενείς με λάσπη στη χολή, μικροχολολιθίαση ή με πέτρες στη χολή εξαιρετικά μεγάλου μεγέθους (> 1 εκατοστού)
• οι ασθενείς που έχουν εμφανίσει ίκτερο ή οξεία παγκρεατίτιδα
• οι ασθενείς που εμφανίζουν επιπλοκές της χολολιθίασης
• η οξεία χολοκυστίτιδα με έντονο κοιλιακό άλγος και πυρετό.

Λαπαροσκοπική χειρουργική για τις πέτρες στη χολή

Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή (λαπαροσκοπική αφαίρεση χοληδόχου κύστης) αποτελεί, αναμφίβολα, τη σύγχρονη ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδο εκλογής για τις πέτρες στη χολή.

Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή χαρακτηρίζεται, αναμφίβολα, από όλα τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, στα οποία περιλαμβάνονται:

• ο ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος
• η ταχύτατη κινητοποίηση
• η άμεση σίτιση των ασθενών
• η μικρή διάρκεια νοσηλείας (μερικών ωρών)
• η ταχύτατη επάνοδος στην οικία και τις καθημερινές δραστηριότητες
• το άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.

Εάν πάσχετε και εσείς από πέτρες στη χολή, συμβουλευτείτε τον Γενικό Χειρουργό Δρ. Κωνσταντίνο Αποστόλου, για μία εξατομικευμένη διάγνωση και θεραπεία. Ο ιατρός διαθέτει μακρά εμπειρία στη λαπαροσκοπική χειρουργική και μπορεί να σας προσφέρει την οριστική λύση για τις πέτρες στη χολή, με τις πλέον σύγχρονες, ανώδυνες και ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές μεθόδους, με σαφέστατα άμεση επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες σας.