Τι είναι ο καρκίνος παραθυρεοειδούς;
Ο καρκίνος παραθυρεοειδούς αποτελεί την κατάσταση εκείνη στην οποία παρατηρείται αυτόνομος και ταυτόχρονα ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασμός των κυττάρων ενός παραθυρεοειδούς αδένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση εξαιρετικά αυξημένων επιπέδων παραθορμόνης στο αίμα, τα οποία συνοδεύονται και από εξαιρετικά υψηλά επίπεδα ασβεστίου αίματος.
Ο καρκίνος του παραθυρεοειδούς αδένα είναι υπεύθυνος για < 1% των περιπτώσεων πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού. Η πλειοψηφία των παραθυρεοειδικών καρκινωμάτων (90%) είναι ορμονικά λειτουργικά, αφού παράγουν και εκκρίνουν μεγάλες ποσότητες παραθορμόνης.
Καρκίνος παραθυρεοειδούς: Ποια είναι τα αίτια;
Τα αίτια για τον καρκίνο του παραθυρεοειδούς αδένα παραμένουν εν πολλοίς άγνωστα μέχρι σήμερα. Παρόλα αυτά, ο καρκίνος παραθυρεοειδούς αποτελεί μία εξαιρετικά σπάνια νόσο, η οποία δύναται να εμφανιστεί είτε σποραδικά, είτε στα πλαίσια κάποιου κληρονομικού γενετικού συνδρόμου.
Καρκίνος παραθυρεοειδούς: Ποια συμπτώματα προκαλεί;
Ο καρκίνος του παραθυρεοειδούς αδένα εκδηλώνεται κλινικά με τα κλασικά συμπτώματα και σημεία του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού. Ωστόσο, το σύνολο των συμπτωμάτων και σημείων της νόσου είναι εξαιρετικά οξυμένα. Υψηλά είναι, επίσης, και τα επίπεδα παραθορμόνης και ασβεστίου αίματος, συγκριτικά με τις περιπτώσεις πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού που οφείλονται σε καλοήθεις παθήσεις των παραθυρεοειδών αδένων. Επιπρόσθετα, η πλειοψηφία των ασθενών εμφανίζει ένα συνδυασμό των κλασικών συμπτωμάτων του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού κατά τη διάγνωση της νόσου.
Στα συμπτώματα που προκαλεί ο καρκίνος παραθυρεοειδούς περιλαμβάνονται:
- Νεφρολιθίαση
- Νεφρασβέστωση
- Πολυουρία
- Οστεοπενία
- Οστεοπόρωση
- Αρθρίτιδα
- Δυσκοιλιότητα
- Ναυτία
- Έμετοι
- Πεπτικό έλκος
- Παγκρεατίτιδα
- Αρτηριακή υπέρταση
- Καρδιακές αρρυθμίες
- Κατάθλιψη
- Κόπωση
- Σύγχυση
- Λήθαργος
- Διαταραχές μνήμης
- Μυϊκή αδυναμία
Διαγνωστική προσέγγιση
Η διαγνωστική προσέγγιση της νόσου ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και ενδελεχούς κλινικής εξέτασης του ασθενούς.
Σημείο κλειδί στη διάγνωση για τον καρκίνο παραθυρεοειδούς αποτελεί ο αποκλεισμός άλλων αιτίων που προκαλούν αύξηση στα επίπεδα ασβεστίου και παραθορμόνης αίματος, τα οποία ενδέχεται να μιμούνται κλινικά και εργαστηριακά τον πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό. (οικογενής υποασβεστιουρική υπερασβεστιαιμία – FHH). Τα συχνότερα από αυτά τα αίτια περιλαμβάνουν το αδένωμα παραθυρεοειδούς και την οικογενή υποασβεστιουρική υπερασβεστιαιμία – FHH.
Ωστόσο, η κλινική εκδήλωση του καρκίνου παραθυρεοειδούς αδένα με τα συμπτώματα και σημεία του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού καθιστά ιδιαίτερα δυσχερή την προεγχειρητική επιβεβαίωση της διάγνωσης. Στο γεγονός αυτό, και αντίθετα με τον καρκίνο του θυρεοειδούς αδένα, έρχεται να προστεθεί και η αντένδειξη για τη διενέργεια προεγχειρητικής διαδερμικής βιοψίας διά λεπτής βελόνης (Fine Needle Aspiration Biopsy– FNAB). Ο συγκεκριμένος τύπος βιοψίας δεν ενδείκνυται εξαιτίας:
- του κινδύνου διασποράς της νόσου
- της περιορισμένης ακρίβειας στη διάγνωση μεταξύ καλοήθους και κακοήθους νόσου
Συνεπώς, η οριστική διάγνωση του καρκίνου του παραθυρεοειδούς αδένα τίθεται με την ανεύρεση διήθησης των γειτονικών ανατομικών δομών κατά τη χειρουργική θεραπεία της νόσου.
Καρκίνος παραθυρεοειδούς: Ποια είναι η Θεραπεία;
Η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία δεν συμβάλλουν αποτελεσματικά στον έλεγχο της νόσου.
Η χειρουργική θεραπεία συνίσταται στην εξαίρεση του πάσχοντος παραθυρεοειδούς αδένα μετά των γειτονικών διηθημένων ανατομικών δομών επί υγιών ορίων.
Στην προσπάθεια επίτευξης υγιών εγχειρητικών ορίων εκτομής και εξαιτίας της στενής ανατομικής σχέσης του παραθυρεοειδούς αδένα με το σύστοιχο λοβό του θυρεοειδούς αδένα, συχνότατα εκτελείται σύγχρονη ημιθυρεοειδεκτομή. Αντίθετα, η ανεύρεση ύποπτων ή διηθημένων από τη νόσο τραχηλικών λεμφαδένων θα πρέπει να συνοδεύεται από τη χειρουργική εξαίρεσή τους.
Για τον καρκίνο παραθυρεοειδούς αδένα, ο ρόλος του προφυλακτικού λεμφαδενικού καθαρισμού ως συμπληρωματικό στοιχείο της χειρουργικής εξαίρεσης του πάσχοντος παραθυρεοειδούς αδένα αποτελεί «γκρίζα ζώνη» στη διεθνή βιβλιογραφία. Πιο αναλυτικά, οι μελέτες παρουσιάζουν αντικρουόμενα αποτελέσματα, όσον αφορά σε πιθανά πλεονεκτήματα πιθανής υποτροπής της νόσου και επιβίωσης των ασθενών, από την προσθήκη του στην ενδεδειγμένη χειρουργική θεραπεία.
Σημασία του μετεγχειρητικού ελέγχου
Παρά την επιθετικότητα της νόσου, η ορθή και έγκαιρη χειρουργική θεραπεία του καρκίνου παραθυρεοειδούς εγγυάται την επίτευξη πενταετούς επιβίωσης στο 85% των ασθενών. Δεδομένης της κακοήθους φύσεως και της τάσης της νόσου να υποτροπιάζει, καίριος παραμένει ο ρόλος της μετεγχειρητικής παρακολούθησης του ασθενούς.
Ο μετεγχειρητικός έλεγχος των ασθενών με καρκίνο παραθυρεοειδούς αδένα συμβάλλει στην έγκαιρη ανίχνευση ενδεχόμενης υποτροπής. Ο έλεγχος αυτός πραγματοποιείται με τη μέτρηση των επιπέδων παραθορμόνης και ασβεστίου στο αίμα, όπως και με τη διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων του τραχήλου.
Τέλος, σε περιπτώσεις περιορισμένης υποτροπής της νόσου, η χειρουργική εξαίρεση έχει επιστημονικά αποδειχθεί πως βελτιώνει το προσδόκιμο του ασθενούς. Στις περιπτώσεις αυτές, η χειρουργική εξαίρεση θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνον όταν πληρούνται συγκεκριμένες ενδείξεις.
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Αποστόλου, έμπειρος Γενικός Χειρουργός με εξειδικεύσεις στη Χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων και στη Χειρουργική Ογκολογία, βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας παρέχει εξατομικευμένη διάγνωση και να σας κατευθύνει προς την κατάλληλη θεραπεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου παραθυρεοειδούς αδένα.
