Τι είναι η οξεία σκωληκοειδίτιδα;
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα αποτελεί μία οξεία φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης και ταυτόχρονα μία από τις συχνότερες αιτίες οξέος κοιλιακού πόνου και επείγουσας χειρουργικής αντιμετώπισης.
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα εμφανίζεται εξαιρετικά συχνά, με τις νεότερες μελέτες να αποδεικνύουν πως το 8.6% των ανδρών και το 6.7% των γυναικών θα εμφανίσουν οξεία σκωληκοειδίτιδα κάποια στιγμή στη ζωή τους. Κατά συνέπεια, η οξεία σκωληκοειδίτιδα εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες σε σύγκριση με τις γυναίκες, με την αναλογία ανδρών/γυναικών να είναι 1.4/1.
Ταυτόχρονα, η συχνότητα εμφάνισης της είναι υψηλότερη κατά την δεύτερη δεκαετία της ζωής, ενώ δεν είναι καθόλου σπάνια η οξεία σκωληκοειδίτιδα σε παιδιά.
Ποια αίτια προκαλούν την σκωληκοειδίτιδα;
Τα αίτια που προκαλούν την σκωληκοειδίτιδα έχουν ως κοινό παρονομαστή την απόφραξη του αυλού της σκωληκοειδούς απόφυσης, η οποία με τη σειρά της θα προκαλέσει την αύξηση της ενδοαυλικής πίεσης στο εσωτερικό της.
Στα αίτια που προκαλούν την απόφραξη του αυλού της σκωληκοειδούς απόφυσης και κατά συνέπεια την οξεία σκωληκοειδίτιδα περιλαμβάνονται:
- οι κοπρόλιθοι
- οι λίθοι
- η υπερπλασία του λεμφικού ιστού της σκωληκοειδούς απόφυσης
- διάφορα λοιμώδη νοσήματα
- οι καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Η αυξημένη ενδοαυλική πίεση έχει ως επακόλουθο τη στάση της λεμφικής και αιματικής ροής της σκωληκοειδούς απόφυσης. Ο επηρεασμός της αιμάτωσης της σκωληκοειδούς απόφυσης εξελίσσεται, μετά την πάροδο μερικών μόλις ωρών, σε νέκρωση του τοιχώματος της, κατάσταση που ονομάζεται γαγγραινώδης σκωληκοειδίτιδα και η οποία εάν αφεθεί δίχως θεραπεία θα οδηγήσει στη ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης και την πρόκληση περιτονίτιδας.
Ποιες επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η οξεία σκωληκοειδίτιδα;
Εξαιτίας του εξαιρετικά αυξημένου μικροβιακού φορτίου του στάσιμου περιεχομένου της σκωληκοειδούς απόφυσης, η ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας προκαλεί τον ερεθισμό των τοιχωμάτων της κοιλίας (περιτονίτιδα από σκωληκοειδίτιδα), κατάσταση εξαιρετικά σοβαρή, καθώς συνοδεύεται από αυξημένα ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας.
Η ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας θα προκαλέσει μία εκ των δύο ακόλουθων επιπλοκών:
- Εντοπισμένη / τοπική περιτονίτιδα (συχνότερα), με το σχηματισμό αποστήματος ή plastron της σκωληκοειδούς απόφυσης (μάζα πέριξ ή πλησίον της σκωληκοειδούς απόφυσης, αποτελούμενη από εντερικές έλικες και επίπλουν)
- Οξεία γενικευμένη περιτονίτιδα (σπανιότερα), στην οποία πάσχει το σύνολο σχεδόν της κοιλίας.
Οξεία σκωληκοειδίτιδα: Ποια συμπτώματα προκαλεί;
Οι ασθενείς που πάσχουν από οξεία σκωληκοειδίτιδα θα εμφανίσουν ξαφνικά έναν έντονο πόνο γύρω από τον ομφαλό (περιομφαλικό άλγος), ο οποίος μετά την πάροδο μερικών ωρών θα μετατοπισθεί στο δεξιό λαγόνιο βόθρο, δηλαδή στο κατώτερο δεξιό σημείο της κοιλίας, που αποτελεί και το σημείο που εντοπίζεται η οξεία σκωληκοειδίτιδα.
Ο χαρακτήρας του κοιλιακού πόνου είναι συνεχής και δεν υφίεται με τη μεταβολή της στάσης του σώματος. Ταυτόχρονα, η πλειοψηφία των ασθενών εμφανίζει όψη πάσχοντος, ενώ συνηθέστερα βρίσκονται αμετακίνητοι στο κρεβάτι.
Στα συμπτώματα που προκαλεί η οξεία σκωληκοειδίτιδα συγκαταλέγονται, επίσης, ο πυρετός και η ανορεξία. Στο σημείο αυτό θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί πως η απουσία του πυρετού δεν μπορεί με ασφάλεια να αποκλείσει την ύπαρξη της νόσου.
Η κλινική εξέταση των ασθενών θα αποκαλύψει την ύπαρξη ευαισθησίας στο δεξιό λαγόνιο βόθρο (σημείο McBurney) και στην περιομφαλική χώρα, ενώ η ύπαρξη αναπηδώσας ευαισθησίας (rebound) υποδεικνύει τον ερεθισμό του τοιχωματικού περιτοναίου εξαιτίας της φλεγμονής της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Συμπληρωματικά, επίσης, κλινικά σημεία ενδεικτικά της οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι:
- το σημείο Rovsing (άλγος στο δεξιό λαγόνιο βόθρο κατά την ψηλάφηση του αριστερού λαγόνιου βόθρου)
- το σημείο του ψοΐτη (άλγος κατά την έκταση του σύστοιχου κάτω άκρου) και
- το σημείο του θυροειδούς (άλγος στο δεξιό λαγόνιο βόθρο κατά την έσω στροφή του δεξιού μηρού).
Ποιες εξετάσεις χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση;
Η διαγνωστική προσέγγιση του ασθενούς με υποψία σκωληκοειδίτιδας ξεκινά με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και μίας ενδελεχούς κλινικής εξέτασης.
Σημείο κλειδί στη διάγνωση της νόσου αποτελεί η ύπαρξη έντονου άλγους στο δεξιό λαγόνιο βόθρο, συνοδευόμενο συνήθως από τοπικό περιτοναϊκό ερεθισμό.
Ωστόσο, η ποικιλομορφία της θέσεως της κορυφής της σκωληκοειδούς απόφυσης ενδέχεται να προκαλέσει την εμφάνιση άλγους στην πύελο ή ακόμη και στο δεξιό υποχόνδριο.
Η διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι κλινικά πιο ευχερής στους άνδρες, καθώς η ανατομική θέση των έσω γεννητικών οργάνων των γυναικών πλησίον της σκωληκοειδούς απόφυσης και οι ενδεχόμενες παθήσεις τους, δύνανται να περιπλέξουν τη διάγνωση της νόσου.
Αναλυτικότερα, οι ακόλουθες παθήσεις μπορούν να μιμηθούν κλινικά την οξεία σκωληκοειδίτιδα στις γυναίκες:
- Ρήξη κύστης ωοθήκης
- Συστροφή ωοθήκης
- Πόνος κατά την ωορρηξία (Mittelschmerz)
- Έκτοπος κύηση
- Πυελική φλεγμονώδης νόσος.
Για τον αποκλεισμό όλων των ανωτέρω παθήσεων και την έγκαιρη και ορθή διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας, οι αιματολογικές εξετάσεις παρέχουν συμπληρωματικές ενδείξεις που συνηγορούν ή μη υπέρ της διάγνωσης, όπως η λευκοκυττάρωση (αύξηση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων που υπερβαίνει τα ανώτερα φυσιολογικά όρια) και η αύξηση της C – αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), που συνιστά δείκτη φλεγμονής.
Ωστόσο, η διάγνωση της νόσου παραμένει κυρίως κλινική, με αποτέλεσμα η παρουσία εργαστηριακών αποτελεσμάτων εντός των φυσιολογικών ορίων να μην μπορεί με ασφάλεια να αποκλείσει την ύπαρξη της νόσου.
Επιπρόσθετα, για την επιβεβαίωση της διάγνωσης της οξείας σκωληκοειδίτιδας, πραγματοποιούνται οι ακόλουθες εξετάσεις:
- Η αξονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας με συνοδό χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού μέσου, αποτελεί την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση της νόσου, καθώς εμφανίζει την υψηλότερη διαγνωστική ευαισθησία και ειδικότητα, συγκριτικά με τις υπόλοιπες απεικονιστικές εξετάσεις.
- Η μαγνητική τομογραφία κοιλίας, σε περιπτώσεις εμφάνισης της οξείας σκωληκοειδίτιδας κατά την εγκυμοσύνη, καθώς είναι μία εξέταση εξαιρετικά ασφαλής τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο λόγω της απουσίας ιονίζουσας ακτινοβολίας.
Οξεία σκωληκοειδίτιδα: Ποια είναι η θεραπεία;
Πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει πως η συντηρητική αντιμετώπιση για την οξεία σκωληκοειδίτιδα με ενδοφλέβια ενυδάτωση και αντιβίωση συνοδεύεται από ένα ποσοστό υποτροπής ή αποτυχίας ελέγχου της εξέλιξης της νόσου της τάξεως του 40%.
Κατά συνέπεια, η ιδανική θεραπεία για την οξεία σκωληκοειδίτιδα τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά είναι η χειρουργική θεραπεία, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση της φλεγμαίνουσας σκωληκοειδούς απόφυσης (σκωληκοειδεκτομή), η οποία στη σημερινή εποχή πραγματοποιείται λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά.
Η χειρουργική θεραπεία για την οξεία σκωληκοειδίτιδα θα πρέπει ιδανικά να πραγματοποιείται άμεσα μετά τη διάγνωση, με στόχο την ελαχιστοποίηση του κινδύνου ρήξης της σκωληκοειδούς απόφυσης εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας και της συνεπακόλουθης πρόκλησης περιτονίτιδας.
Η σκωληκοειδεκτομή αποτελεί, επίσης, την ιδανική θεραπεία για τη σκωληκοειδίτιδα κατά την εγκυμοσύνη, καθώς πολλαπλές μελέτες έχουν αποδείξει πως δεν αυξάνει τον κίνδυνο αυτόματης αποβολής ή πρόωρου τοκετού.
Λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή και Ανάρρωση
Η λαπαροσκοπική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας σε όλους τους ασθενείς, καθώς εμφανίζει σημαντικότατα πλεονεκτήματα συγκριτικά με την ανοικτή μέθοδο, στα οποία περιλαμβάνονται:
- ο ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος,
- η μικρή διάρκεια νοσηλείας της τάξεως των μερικών ωρών
- η ταχύτατη ανάρρωση των ασθενών
- η άμεση επιστροφή των ασθενών στην οικία τους και τις καθημερινές δραστηριότητές τους.
Ο Γενικός Χειρουργός Δρ. Κωνσταντίνος Αποστόλου και η χειρουργική του ομάδα διαθέτουν μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση των ασθενών με οξεία σκωληκοειδίτιδα. Σε περίπτωση που παρουσιάζετε αιφνίδιο πόνο γύρω από τον ομφαλό ή στο δεξιό κατώτερο πλάγιο μέρος της κοιλίας, επικοινωνήστε άμεσα με τον χειρουργό για την έγκαιρη διάγνωση και τη σύγχρονη, εξατομικευμένη θεραπεία της πάθησής σας.
Ποια αίτια προκαλούν την οξεία σκωληκοειδίτιδα;
Τα αίτια που προκαλούν την σκωληκοειδίτιδα έχουν ως κοινό παρονομαστή την απόφραξη του αυλού της σκωληκοειδούς απόφυσης, η οποία με τη σειρά της θα προκαλέσει την αύξηση της ενδοαυλικής πίεσης στο εσωτερικό της.
Στα αίτια που προκαλούν την απόφραξη του αυλού της σκωληκοειδούς απόφυσης και κατά συνέπεια την οξεία σκωληκοειδίτιδα περιλαμβάνονται:
- οι κοπρόλιθοι
- οι λίθοι
- η υπερπλασία του λεμφικού ιστού της σκωληκοειδούς απόφυσης
- διάφορα λοιμώδη νοσήματα
- οι καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Ποιες είναι οι ενδεχόμενες επιπλοκές της σκωληκοειδίτιδας;
Η καθυστερημένη διάγνωση και θεραπεία της οξείας σκωληκοειδίτιδας έχει ως αποτέλεσμα τη ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας, η οποία προκαλεί τον ερεθισμό των τοιχωμάτων της κοιλίας (περιτονίτιδα από σκωληκοειδίτιδα), κατάσταση εξαιρετικά σοβαρή, καθώς συνοδεύεται από αυξημένα ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας.
Η ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας εκδηλώνεται με έναν εκ των δύο ακόλουθων μηχανισμών:
- Εντοπισμένη / τοπική περιτονίτιδα (συχνότερα), με το σχηματισμό αποστήματος ή plastron της σκωληκοειδούς απόφυσης (μάζα πέριξ ή πλησίον της σκωληκοειδούς απόφυσης, αποτελούμενη από εντερικές έλικες και επίπλουν)
- Οξεία γενικευμένη περιτονίτιδα (σπανιότερα), στην οποία πάσχει το σύνολο σχεδόν της κοιλίας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας;
Οι ασθενείς που πάσχουν από οξεία σκωληκοειδίτιδα θα εμφανίσουν ξαφνικά έναν έντονο πόνο γύρω από τον ομφαλό (περιομφαλικό άλγος), ο οποίος μετά την πάροδο μερικών ωρών θα μετατοπισθεί στο δεξιό λαγόνιο βόθρο, δηλαδή στο κατώτερο δεξιό σημείο της κοιλίας, που αποτελεί και το σημείο που εντοπίζεται η οξεία σκωληκοειδίτιδα.
Ο χαρακτήρας του κοιλιακού πόνου είναι συνεχής και δεν υφίεται με τη μεταβολή της στάσης του σώματος. Ταυτόχρονα, η πλειοψηφία των ασθενών εμφανίζει όψη πάσχοντος, ενώ συνηθέστερα βρίσκονται αμετακίνητοι στο κρεβάτι.
Στα συμπτώματα που προκαλεί η οξεία σκωληκοειδίτιδα συγκαταλέγονται, επίσης, ο πυρετός και η ανορεξία.
Που εντοπίζεται ο πόνος από την σκωληκοειδίτιδα;
Οι ασθενείς που πάσχουν από οξεία σκωληκοειδίτιδα θα εμφανίσουν ξαφνικά έναν έντονο πόνο γύρω από τον ομφαλό (περιομφαλικό άλγος), ο οποίος μετά την πάροδο μερικών ωρών θα μετατοπισθεί στο δεξιό λαγόνιο βόθρο, δηλαδή στο κατώτερο δεξιό σημείο της κοιλίας, που αποτελεί και το σημείο που εντοπίζεται η οξεία σκωληκοειδίτιδα.
Ποιες εξετάσεις χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας;
Η διαγνωστική προσέγγιση του ασθενούς με υποψία σκωληκοειδίτιδας ξεκινά με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και μίας ενδελεχούς κλινικής εξέτασης.
Σημείο κλειδί στη διάγνωση της νόσου αποτελεί η ύπαρξη έντονου άλγους στο δεξιό λαγόνιο βόθρο, συνοδευόμενο συνήθως από τοπικό περιτοναϊκό ερεθισμό.
Για την έγκαιρη και ορθή διάγνωση της σκωληκοειδίτιδας, οι αιματολογικές εξετάσεις παρέχουν συμπληρωματικές ενδείξεις που συνηγορούν ή μη υπέρ της διάγνωσης.
Ωστόσο, η διάγνωση της νόσου παραμένει κυρίως κλινική, με αποτέλεσμα η παρουσία εργαστηριακών αποτελεσμάτων εντός των φυσιολογικών ορίων να μην μπορεί με ασφάλεια να αποκλείσει την ύπαρξη της νόσου.
Επιπρόσθετα, για την επιβεβαίωση της διάγνωσης της οξείας σκωληκοειδίτιδας, πραγματοποιούνται οι ακόλουθες εξετάσεις:
- Η αξονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας με συνοδό χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού μέσου
- Η μαγνητική τομογραφία κοιλίας, σε περιπτώσεις εμφάνισης της οξείας σκωληκοειδίτιδας κατά την εγκυμοσύνη, καθώς είναι μία εξέταση εξαιρετικά ασφαλής τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο λόγω της απουσίας ιονίζουσας ακτινοβολίας.
Ποια είναι η οριστική θεραπεία;
η ιδανική θεραπεία για την οξεία σκωληκοειδίτιδα τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά είναι η χειρουργική θεραπεία, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση της φλεγμαίνουσας σκωληκοειδούς απόφυσης (σκωληκοειδεκτομή), η οποία στη σημερινή εποχή πραγματοποιείται λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά.
Η χειρουργική θεραπεία για την οξεία σκωληκοειδίτιδα θα πρέπει ιδανικά να πραγματοποιείται άμεσα μετά τη διάγνωση, με στόχο την ελαχιστοποίηση του κινδύνου ρήξης της σκωληκοειδούς απόφυσης εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας και της συνεπακόλουθης πρόκλησης περιτονίτιδας.
Η σκωληκοειδεκτομή αποτελεί, επίσης, την ιδανική θεραπεία για τη σκωληκοειδίτιδα και στις εγκύους ασθενείς, καθώς πολλαπλές μελέτες έχουν αποδείξει πως δεν αυξάνει τον κίνδυνο αυτόματης αποβολής ή πρόωρου τοκετού.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής αφαίρεσης της σκωληκοειδούς απόφυσης;
Η λαπαροσκοπική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας σε όλους τους ασθενείς, καθώς εμφανίζει σημαντικότατα πλεονεκτήματα συγκριτικά με την ανοικτή μέθοδο, στα οποία περιλαμβάνονται:
- ο ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος,
- η μικρή διάρκεια νοσηλείας της τάξεως των μερικών ωρών
- η ταχύτατη ανάρρωση των ασθενών
- η άμεση επιστροφή των ασθενών στην οικία τους και τις καθημερινές δραστηριότητές τους.
