Τι είναι η οξεία σκωληκοειδίτιδα;
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα συνιστά μία οξεία φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης. Η συχνότητα εμφάνισής της είναι εξαιρετικά υψηλή και κορυφώνεται κατά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής, με τις επιστημονικές έρευνες να αναδεικνύουν πως το 6% έως 7% των ανθρώπων θα νοσήσει κάποια στιγμή από την πάθηση αυτή.
Από τι προκαλείται;
Η νόσος προκαλείται από την απόφραξη του αυλού της σκωληκοειδούς απόφυσης πλησίον της βάσης της που συνεπάγεται την αύξηση της ενδοαυλικής πίεσης εντός του οργάνου, το οποίο με τη σειρά του επάγει τη στάση του φλεβικού αίματος. Η παρατεινόμενη στάση του φλεβικού αίματος προκαλεί, μετά την πάροδο άλλοτε άλλου χρονικού διαστήματος, ισχαιμία του συνόλου του οργάνου, η οποία τελικώς οδηγεί σε ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Αναλογιζόμενοι το εξαιρετικά αυξημένο μικροβιακό φορτίο του στατικού περιεχομένου της σκωληκοειδούς απόφυσης, η ρήξη του οργάνου εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας αποτελεί μία εξαιρετικά σοβαρή πάθηση (περιτονίτιδα), που συνοδεύεται από αυξημένα ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας. Η ρήξη του οργάνου εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας ενδέχεται να εκδηλωθεί ως ακολούθως:
- Ως τοπική περιτονίτιδα (συχνότερα), με το σχηματισμό αποστήματος ή plastron της σκωληκοειδούς απόφυσης (μάζα πέριξ ή πλησίον της σκωληκοειδούς απόφυσης, αποτελούμενη από εντερικές έλικες και επίπλουν)
- Ως οξεία γενικευμένη περιτονίτιδα (σπανιότερα), στην οποία πάσχει το σύνολο σχεδόν της κοιλίας
Κλινική εικόνα
Η νόσος εκδηλώνεται κλινικά με την αιφνίδια εμφάνιση έντονου περιομφαλικού άλγους, το οποίο με την πάροδο των ωρών μετατοπίζεται προς το δεξιό λαγόνιο βόθρο. Ο χαρακτήρας του άλγους είναι συνεχής, με τους ασθενείς να εμφανίζουν όψη πάσχοντος, ενώ συνηθέστερα βρίσκονται αμετακίνητοι στο κρεβάτι. Το έντονο κοιλιακό άλγος συνοδεύεται συνήθως από πυρετό και ανορεξία. Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί πως η απουσία του πυρετού δεν δύναται με ασφάλεια να αποκλείσει την ύπαρξη της νόσου.
Η κλινική εξέταση του ασθενούς αποκαλύπτει την ύπαρξη ευαισθησίας στο δεξιό λαγόνιο βόθρο (σημείο McBurney) και στην περιομφαλική χώρα, ενώ η ύπαρξη αναπηδώσας ευαισθησίας (Rebound) υποδεικνύει τον ερεθισμό του τοιχωματικού περιτοναίου εκ της φλεγμονής του οργάνου.
Συμπληρωματικά κλινικά σημεία ενδεικτικά της παρουσίας της νόσου περιλαμβάνουν το σημείο Rovsing (άλγος στο δεξιό λαγόνιο βόθρο κατά την ψηλάφηση του αριστερού λαγόνιου βόθρου), το σημείο του ψοΐτη (άλγος κατά την έκταση του σύστοιχου κάτω άκρου) και το σημείο του θυροειδούς (άλγος στο δεξιό λαγόνιο βόθρο κατά την έσω στροφή του δεξιού μηρού).
Διαγνωστική προσέγγιση
Η διαγνωστική προσέγγιση του ασθενούς ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και ενδελεχούς κλινικής εξέτασης. Σημείο κλειδί στη διάγνωση της νόσου αποτελεί η ύπαρξη έντονου άλγους στο δεξιό λαγόνιο βόθρο, συνοδευόμενο συνήθως από τοπικό περιτοναϊκό ερεθισμό.
Ωστόσο, η ποικιλομορφία της θέσεως της κορυφής της σκωληκοειδούς απόφυσης ενδέχεται να προκαλέσει την εμφάνιση άλγους στην πύελο ή ακόμη και στο δεξιό υποχόνδριο.
Η διάγνωση της νόσου καθίσταται κλινικά πιο ευχερής στους άνδρες, ενώ η ανατομική θέση των έσω γεννητικών οργάνων των γυναικών πλησίον της σκωληκοειδούς απόφυσης και οι ενδεχόμενες παθήσεις τους δύνανται να περιπλέξουν τη διάγνωση της νόσου.Πιο αναλυτικά, οι ακόλουθες παθήσεις δύνανται να μιμηθούν κλινικά την οξεία σκωληκοειδίτιδα στις γυναίκες:
- Ρήξη κύστης ωοθήκης
- Συστροφή ωοθήκης
- Πόνος κατά την ωορρηξία (Mittelschmerz)
- Έκτοπος κύηση
- Ενδομητρίωση
- Πυελική φλεγμονώδης νόσος
Για τον αποκλεισμό των ανωτέρω παθήσεων και την έγκαιρη και ορθή διάγνωση της νόσου, ο αιματολογικός εργαστηριακός έλεγχος παρέχει συμπληρωματικές ενδείξεις που συνηγορούν ή μη υπέρ της διάγνωσης της νόσου, όπως η λευκοκυττάρωση (αύξηση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων που υπερβαίνει τα ανώτερα φυσιολογικά όρια) και η αύξηση της C – αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), που συνιστά δείκτη φλεγμονής.
Ωστόσο, η διάγνωση της νόσου παραμένει κυρίως κλινική, με αποτέλεσμα η παρουσία εργαστηριακών αποτελεσμάτων εντός των φυσιολογικών ορίων να μην μπορεί με ασφάλεια να αποκλείσει την ύπαρξη της νόσου.
Η αξονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας με συνοδό χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού μέσου αποτελεί την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση της νόσου, παρουσιάζονται την υψηλότερη ευαισθησία και ειδικότητα, συγκριτικά με τις υπόλοιπες απεικονιστικές εξετάσεις.
Σε περιπτώσεις εκδήλωσης της νόσου κατά την εγκυμοσύνη, η μαγνητική τομογραφία είναι εξαιρετικά ασφαλής τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο λόγω της απουσίας ιοντίζουσας ακτινοβολίας και ως εκ τούτου αποτελεί την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση.
Θεραπευτική προσέγγιση
Πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει πως η συντηρητική αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας με τη χορήγηση ενδοφλέβιας ενυδάτωσης και αντιβιοτικών συνοδεύεται από ένα ποσοστό αποτυχίας ελέγχου της εξέλιξης της νόσου της τάξεως του 40%.
Συνεπώς, η σκωληκοειδεκτομή αποτελεί τη θεραπευτική μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας και θα πρέπει να πραγματοποιείται άμεσα μετά τη διάγνωση της νόσου, προς ελαχιστοποίηση του κινδύνου ρήξης του οργάνου εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η σκωληκοειδεκτομή αποτελεί, επίσης, τη θεραπευτική μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας και στις εγκύους ασθενείς, καθώς πολλαπλές μελέτες έχουν αποδείξει πως δεν αυξάνει τον κίνδυνο αυτόματης αποβολής ή πρόωρου τοκετού.
Η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση της νόσου τόσο στις εγκύους όσο και στις μη εγκύους ασθενείς, καθώς εμφανίζει σημαντικότατα πλεονεκτήματα συγκριτικά με την ανοικτή μέθοδο, όπως τη δυνατότητα επισκόπησης του συνόλου της κοιλίας, τον ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, τη μειωμένη διάρκεια νοσηλείας και συνεπώς την ταχύτερη επιστροφή του ασθενούς στην οικία του και τις καθημερινές δραστηριότητές του.
