Τι είναι οι Παραθυρεοειδείς Αδένες;
Οι παραθυρεοειδείς αδένες αποτελούν μικρού μεγέθους ενδοκρινείς αδένες, οι οποίοι εντοπίζονται στην περιοχή του τραχήλου, σε στενή ανατομική σχέση με τον θυρεοειδή αδένα. Κάθε παραθυρεοειδής αδένας έχει μέγεθος φακής, με το βάρος κάθε αδένα να είναι 35 – 40 mg. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι παραθυρεοειδείς αδένες εφάπτονται στην οπίσθια επιφάνεια του θυρεοειδούς αδένα, ενώ σπανίως (στο 3% των ανθρώπων) ενδέχεται να περικλείονται εντός του σύστοιχου λοβού του θυρεοειδούς αδένα (ενδοθυρεοειδικός παραθυρεοειδής).
Οι παραθυρεοειδείς αδένες εντοπίζονται, τυπικά, πλησίον και οπισθίως του άνω και κάτω πόλου του θυρεοειδούς αδένα αμφοτερόπλευρα. Συνεπώς διακρίνουμε τον άνω και κάτω δεξιό και τον άνω και κάτω αριστερό παραθυρεοειδή αδένα.
Ως αποτέλεσμα της διαφορετικής εμβρυολογικής τους προέλευσης, οι άνω παραθυρεοειδείς αδένες εμφανίζουν συνήθως σταθερή ανατομική εντόπιση, σε αντίθεση με τους κάτω, οι οποίοι εντοπίζονται συχνά σε κάποια έκτοπη θέση (θύμος αδένας, μεσοθωράκιο).
Ποιος είναι ο φυσιολογικός αριθμός των παραθυρεοειδών αδένων;
Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι συνήθως τέσσερις στον αριθμό, το οποίο αφορά στο 87 – 90% των ανθρώπων. Στο 10 – 13% των ανθρώπων, ωστόσο, ο αριθμός τους μπορεί να κυμαίνεται από πέντε έως και οκτώ. Στις περιπτώσεις αυτές, οι υπεράριθμοι αδένες βρίσκονται, συνήθως σε κάποια έκτοπη θέση (θύμος αδένας, μεσοθωράκιο, καρωτιδικό έλυτρο).
Η ανατομική θέση των παραθυρεοειδών αδένων οπισθίως του θυρεοειδούς αδένα και η επακόλουθη στενή γειτνίασή τους με τα παλίνδρομα λαρυγγικά νεύρα καθιστά την χειρουργική των παραθυρεοειδών αδένων εξαιρετικά λεπτή. Συνεπώς, η χειρουργική επέμβαση στους παραθυρεοειδείς αδένες θα πρέπει να πραγματοποιείται από κάποιον εξειδικευμένο χειρουργό ενδοκρινών αδένων, ο οποίος διαθέτει την άριστη γνώση της τοπογραφικής και χειρουργικής ανατομικής των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων και την εμπειρία, καθώς η κάκωση του ενός νεύρου ενδέχεται να οδηγήσει σε βράγχος φωνής, ενώ η κάκωση και των δύο παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων μπορεί να προκαλέσει μόνιμη απώλεια της φωνής (αφωνία).
Παραθυρεοειδείς Αδένες: Ποια είναι η λειτουργία τους;
Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι υπεύθυνοι για την έκκριση της παραθορμόνης (Parathyroid Hormone – PTH), μιας ορμόνης η οποία αποτελεί τον κύριο παράγοντα διατήρησης της ομοιοστασίας του ασβεστίου στο ανθρώπινο σώμα. Ο βαθμός έκκρισης της παραθορμόνης καθορίζεται από τα επίπεδα ασβεστίου του αίματος μέσω ενός παλίνδρομου ρυθμιστικού μηχανισμού. Τα χαμηλά επίπεδα ασβεστίου αίματος διεγείρουν την έκκριση της παραθορμόνης, ενώ τα υψηλά επίπεδα ασβεστίου αίματος καταστέλλουν τη έκκρισή της.
Η παραθορμόνη επιτυγχάνει την αύξηση των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα μέσω της δράσης της στα οστά (κινητοποίηση του αποθηκευμένου στα οστά ασβεστίου), στο έντερο (αύξηση της απορρόφησης του ασβεστίου) και στους νεφρούς (αυξημένη απορρόφηση ασβεστίου από τα ούρα και διέγερση της σύνθεσης και έκκρισης της βιταμίνης D, η οποία με τη σειρά της αυξάνει επιπρόσθετα την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο), ενώ ταυτόχρονα προκαλεί και τη μείωση των επιπέδων του φωσφόρου στο αίμα.
Αποτέλεσμα του σύνθετου αυτού μηχανισμού είναι η διατήρηση σταθερών επιπέδων ασβεστίου στο αίμα, το οποίο εξασφαλίζει τη φυσιολογική καρδιαγγειακή, μυϊκή, οστική, νεφρική και νευρική λειτουργία.
Παραθυρεοειδείς Αδένες: Ποιες είναι οι παθήσεις τους;
Οι παραθυρεοειδείς αδένες μπορεί να εμφανίζουν διάφορες παθήσεις, κοινό παρονομαστή των οποίων αποτελεί η απορρύθμιση της φυσιολογικής λειτουργίας τους.
Η αυξημένη λειτουργία (υπερπαραθυρεοειδισμός) αποτελεί τη συχνότερη πάθηση που ενδέχεται να εμφανίσουν οι παραθυρεοειδείς αδένες. Αναλόγως του αιτίου που τον προκαλεί, διακρίνουμε τις ακόλουθες μορφές υπερπαραθυρεοειδισμού:
- Πρωτοπαθής Υπερπαραθυρεοειδισμός (συνηθέστερα εξαιτίας αδενώματος παραθυρεοειδούς)
- Δευτεροπαθής Υπερπαραθυρεοειδισμός
- Τριτοπαθής Υπερπαραθυρεοειδισμός
Σπανιότερα, ωστόσο, οι παραθυρεοειδείς αδένες ενδέχεται να εμφανίσουν μία μείωση της λειτουργίας τους, με αποτέλεσμα τα χαμηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα (υποπαραθυρεοειδισμός). Η συχνότερη αιτία πρόκλησης υποπαραθυρεοειδισμού είναι η χειρουργική επέμβαση στο θυρεοειδή αδένα, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση της λειτουργίας των παραθυρεοειδών αδένων, συνηθέστερα προσωρινά, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί ο υποπαραθυρεοειδισμός να είναι μόνιμος.
