Κοιλιοκήλη

Τι είναι η κοιλιοκήλη;

Η κοιλιοκήλη αποτελεί μία κήλη που αναπτύσσεται στο κοιλιακό τοίχωμα. Συμπεριλαμβανομένων όλων των ειδών της, η κοιλιοκήλη αποτελεί μία συχνή κήλη. Εμφανίζεται συχνότερα στο ανδρικό, συγκριτικά με το γυναικείο φύλο, συνηθέστερα σε άτομα ηλικίας 20 – 55 ετών. Το μέγεθος της κοιλιοκήλης ποικίλλει αναλόγως, βέβαια, της εντόπισής της και του είδους της και μπορεί να κυμαίνεται από μερικά χιλιοστά έως και αρκετά εκατοστά. Σύμφωνα με τον ορισμό της κήλης, η κοιλιοκήλη έχει ως αποτέλεσμα την προβολή ενός ή περισσοτέρων ενδοκοιλιακών οργάνων διαμέσου ενός ευένδοτου σημείου του κοιλιακού τοιχώματος.

Πως σχηματίζεται;

Ο σχηματισμός της κοιλιοκήλης ξεκινά από ένα ευένδοτο σημείο (εγκάρσια περιτονία) του κοιλιακού τοιχώματος. Διαμέσου, λοιπόν, του ελλειμματικού αυτού σημείου διέρχονται ένα ή και περισσότερα ενδοκοιλιακά όργανα. Το περιεχόμενο της κοιλιοκήλης είναι συνηθέστερα το επίπλουν (ενδοκοιλιακό λίπος), ενώ σπανιότερα μπορεί να προβάλει το προ-περιτοναϊκό λίπος. Σε μία κοιλιοκήλη μεγάλου μεγέθους, ωστόσο, ενδέχεται να περιέχονται και αρκετές έλικες του εντέρου.

Πού οφείλεται;

Η κοιλιοκήλη οφείλεται είτε στην προοδευτική χαλάρωση των μυοαπονευρωτικών κοιλιακών τοιχωμάτων, ιδιαίτερα κατά τη μέση γραμμή, είτε στην ανεπαρκή επούλωση των κοιλιακών τοιχωμάτων σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί, ωστόσο, στο παρελθόν σε χειρουργική επέμβαση στην κοιλία (μετεγχειρητική κήλη). Κυρίαρχο, λοιπόν, προδιαθεσικό παράγοντα για το σχηματισμό μετεγχειρητικής κοιλιοκήλης αποτελεί η διαπύηση (επιμόλυνση) του παρελθόντος χειρουργικού τραύματος. Αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε ανεπαρκή επούλωση και κατά συνέπεια σε ελλειμματική ισχύ των κοιλιακών τοιχωμάτων. Εκτός της προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης, υπάρχουν, ωστόσο, και άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες για το σχηματισμό κοιλιοκήλης. Αναλυτικότερα, οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν:

• Το ανδρικό φύλο
• Την παχυσαρκία
• Την εκγύμναση με άρση βάρους
• Τη βαριά χειρωνακτική εργασία
• Την εγκυμοσύνη
• Τη χρόνια δυσκοιλιότητα
• Τον χρόνιο βήχα – Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
• Το κάπνισμα

Ποια είναι τα είδη της κοιλιοκήλης;

Αναλόγως της ανατομικής εντόπισης του μυοαπονευρωτικού ελλείμματος διακρίνουμε τα ακόλουθα είδη κοιλιοκήλης:

• Πρωτοπαθής Κοιλιοκήλη: σχηματίζεται σε οποιοδήποτε σημείο του κοιλιακού τοιχώματος, σε άτομα που δεν έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στην κοιλία.
• Μετεγχειρητική Κοιλιοκήλη: αναπτύσσεται σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στην κοιλία, συνηθέστερα στη μέση γραμμή. Το μέγεθός της, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, είναι αρκετά εκατοστά.

• Επιγαστρική Κήλη: δημιουργείται στη μέση γραμμή άνωθεν του ομφαλού, μεταξύ αυτού και της ξιφοειδούς απόφυσης του στέρνου.
• Κήλη Spiegel: αποτελεί μία σπάνια κήλη μικρού μεγέθους, που αναπτύσσεται επί τα εκτός της θήκης του ορθού κοιλιακού μυός.

Κοιλιοκήλη: Ποια συμπτώματα προκαλεί;

Η κοιλιοκήλη εμφανίζεται ως εντοπισμένη διόγκωση σε οποιοδήποτε σημείο της κοιλιακής χώρας, την οποία συνηθέστερα παρατηρεί ο ίδιος ο ασθενής. Το μέγεθος της διόγκωσης ποικίλει. Συνήθως συνοδεύεται από ήπιο άλγος καθώς και δυσφορία στην πάσχουσα περιοχή, ιδιαίτερα κατά την ψηλάφησή της. Το άλγος αυτό, ωστόσο, μπορεί να είναι εντονότερο σε περιπτώσεις κοιλιοκήλης με στενό αυχένα (έλλειμμα), όπως η επιγαστρική κήλη και η κήλη Spiegel. Η εμφανισθείσα διόγκωση στο κοιλιακό τοίχωμα επιδεινώνεται με το πέρασμα της ημέρας και τη συσσώρευση σωματικής κόπωσης. Επιπροσθέτως, η άρση βάρους, ο έντονος βήχας ή ακόμη και η λήψη ενός πλούσιου γεύματος μπορούν να επιτείνουν τα συμπτώματα.

Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι της κοιλιοκήλης;

Η πλειοψηφία των ασθενών δεν εμφανίζει κάποιο ανησυχητικό σύμπτωμα ή κάποια επιπλοκή της νόσου όταν προσέρχεται στον ιατρό. Παρόλα αυτά, η ύπαρξη μίας κοιλιοκήλης υποκρύπτει συγκεκριμένους κινδύνους. Οι κίνδυνοι αυτοί εξαρτώνται τόσο από το μέγεθός της, όσο και από το εύρος του αυχένα της. Έτσι, λοιπόν, η κοιλιοκήλη μπορεί να εμφανισθεί ως εξαιρετικά επώδυνη διόγκωση του κοιλιακού τοιχώματος, ενώ το περιεχόμενό της μπορεί να είναι αδύνατον να αναταχθεί εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας (μη ανατασσόμενη), κατάσταση η οποία χρήζει χειρουργικής παρέμβασης. Επιπρόσθετα, μία κοιλιοκήλη με στενό αυχένα μπορεί να οδηγήσει στην παγίδευση τμήματος του εντέρου εντός της κήλης και στον επακόλουθο επηρεασμό της αιμάτωσής του (περίσφιξη), κατάσταση που χρήζει επείγουσας χειρουργικής παρέμβασης, προκειμένου να προληφθεί η ισχαιμική νέκρωση και επακόλουθη ρήξη του εντέρου. Θα πρέπει, επίσης, να σημειώσουμε πως η μακροχρόνια παρακολούθηση των ασθενών με κοιλιοκήλη έχει αποδειχθεί πως οδηγεί τελικά στην περαιτέρω διεύρυνση του ελλείμματος, γεγονός που μεταφράζεται σε δυσχερέστερη χειρουργική αποκατάστασή της.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η λήψη ιατρικού ιστορικού και η ενδελεχής κλινική εξέταση είναι, συνήθως, αρκετά για την ορθή διάγνωση της κοιλιοκήλης. Η κλινική εξέταση του ασθενούς με υποψία κοιλιοκήλης θα πρέπει πάντοτε να πραγματοποιείται τόσο σε κατακεκλιμμένη όσο και σε όρθια στάση του σώματος. Η κλινική εξέταση θα αποκαλύψει την ύπαρξη μίας προβάλλουσας μάζας στην κοιλιακή χώρα. Επιπλέον, η ψηλάφηση των κοιλιακών τοιχωμάτων αποκαλύπτει το μέγεθος του ελλείμματός τους. 

Ποια είναι η οριστική θεραπεία;

Η χειρουργική αποκατάσταση του κοιλιακού τοιχώματος με ταυτόχρονη τοποθέτηση πλέγματος αποτελεί, λοιπόν, τη σύγχρονη μέθοδο οριστικής θεραπείας της κοιλιοκήλης. Πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει πως η χειρουργική αποκατάσταση κάθε είδους κοιλιοκήλης σε ψυχρό χρόνο υπερέχει ξεκάθαρα της θεραπείας της επί της οξείας φάσης ανάπτυξης των επιπλοκών της. Καθοριστικά στοιχεία μίας επιτυχούς χειρουργικής θεραπείας που εγγυάται άριστα μετεγχειρητικά αποτελέσματα και ελαχιστοποιεί το ενδεχόμενο υποτροπής της κοιλιοκήλης αποτελούν τόσο η γεφύρωση του μυοαπονευρωτικού χάσματος με τη χρήση πλέγματος, η οποία αποτελεί τη σύγχρονη μέθοδο αναφοράς για την αποκατάσταση των κηλών της κοιλιακής χώρας, όσο και η τοποθέτηση του πλέγματος στην κατάλληλη θέση, η οποία, ωστόσο, αξιολογείται σε κάθε ασθενή μεμονωμένα, λαμβάνοντας υπόψιν πολλαπλούς παράγοντες.

Ανοικτή Χειρουργική Επέμβαση ή Λαπαροσκοπική Αποκατάσταση;

Πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει πως η ανοικτή και η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κοιλιοκήλης με τη χρήση πλέγματος έχουν ισοδύναμα ποσοστά επιτυχίας όσον αφορά στην ορθή αποκατάσταση της κήλης και στην αποτροπή του ενδεχόμενου υποτροπής της. Εντούτοις, η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κοιλιοκήλης υπερέχει ξεκάθαρα της ανοικτής μεθόδου, ιδιαίτερα όσον αφορά σε κοιλιοκήλες μεγάλου μεγέθους, καθώς συνοδεύεται από μειωμένο μετεγχειρητικό πόνο και ταχύτερη μετεγχειρητική ανάρρωση και άμεση επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες, συγκριτικά με την ανοικτή μέθοδο.