Νευροδιέγερση και Διεγχειρητική Νευροπαρακολούθηση

Τι είναι η διεγχειρητική νευροδιέγερση;

Η διεγχειρητική νευροδιέγερση και νευροπαρακολούθηση αποτελούν το πλέον σύγχρονο μέσο διασφάλισης της άριστης λειτουργίας των νεύρων μετά από χειρουργικές επεμβάσεις.  Η νευροδιέγερση είναι μια μέθοδος που εφαρμόζεται επιτυχώς στις επεμβάσεις στον θυρεοειδή και τους παραθυρεοειδείς αδένες. Ας εξετάσουμε, λοιπόν, τη λειτουργία της μεθόδου και τα πλεονεκτήματά της.

Η λογική πίσω από τη χρήση της νευροδιέγερσης

Βασικότατη πρόκληση του χειρουργού ενδοκρινών αδένων αποτελεί η διασφάλιση της ανατομικής και λειτουργικής ακεραιότητας των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων. Αυτό αφορά τις χειρουργικές επεμβάσεις τόσο στο θυρεοειδή αδένα όσο και τους παραθυρεοειδείς αδένες. Τα παλίνδρομα λαρυγγικά νεύρα, δεξιά και αριστερά, εκφύονται από το πνευμονογαστρικό νεύρο. Στη συνέχεια, η πορεία τους είναι παλίνδρομη (ανοδική), πίσω από το σύστοιχο λοβό του θυρεοειδούς αδένα, μεταξύ τραχείας και οισοφάγου. Καταλήγουν στην κρικοθυρεοειδική μεμβράνη, η οποία αποτελεί το σημείο της εισόδου τους εντός του λάρυγγα. Κάθε παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο είναι υπεύθυνο για την κινητικότητα της φωνητικής χορδής και συνεπώς καθοριστικό για την αναπνοή και ομιλία. Η κάκωση του ενός νεύρου μπορεί να οδηγήσει σε βράγχος φωνής. Αντιθέτως, κάκωση και των δύο νεύρων μπορεί να προκαλέσει μόνιμη απώλεια της φωνής, με απόφραξη του αεραγωγού. Σε αυτή την περίπτωση η τραχειοτομή είναι επιτακτική ανάγκη. Λαμβάνοντας υπόψιν τους παραπάνω κινδύνους, η νευροδιέγερση συμβάλλει στη διατήρηση της ακεραιότητας των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων.  

Νευροδιέγερση/Νευροπαρακολούθηση: Μηχανισμός Λειτουργίας

Το νεύρο εκ φύσεως διαθέτει μια ηλεκτρική δραστηριότητα. Η φυσιολογική ηλεκτρική δραστηριότητα του νεύρου αποτελεί και τη βάση της λειτουργίας της νευροδιέγερσης. Με τη χορήγηση μικρής ακίνδυνης ποσότητας ρεύματος προκαλείται ηλεκτρική διέγερση του νεύρου και ανταπόκριση(κίνηση) της σύστοιχης φωνητικής χορδής. Η κίνηση αυτή προκαλεί την επαφή της με το σύστοιχο, ενσωματωμένο στον τραχειοσωλήνα ηλεκτρόδιο. Αυτό επάγει το «κλείσιμο» του νευρομυϊκού κυκλώματος και συνεπώς την παραγωγή ηλεκτρομυογραφικών σημάτων. Τα ηλεκτρομυογραφικά σήματα είναι αντιληπτά, τόσο οπτικά, όσο και ακουστικά, κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Έτσι ο χειρουργός λαμβάνει τις απαραίτητες πληροφορίες για την κατάσταση των λαρυγγικών νεύρων σε πραγματικό χρόνο.

Νευροδιέγερση: Ποια είναι τα είδη της;

Αναλόγως του μηχανισμού ηλεκτρικής διέγερσης του παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου, διακρίνουμε δύο τύπους νευροδιέγερσης:  

• Διαλείπουσα νευροδιέγερση: ένας στυλεός διεγείρει διαλειπόντως το παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο. Η διέγερση του νεύρου λαμβάνει χώρα, μόνον όταν ο στυλεός έρθει σε άμεση επαφή με αυτό από τον χειρουργό.
• Συνεχής νευροδιέγερση: η διέγερση του παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου είναι συνεχής, μέσω της χορήγησης μικρής ποσότητας ηλεκτρικού ρεύματος. Η συνεχής διέγερση πραγματοποιείται στο πνευμονογαστρικό νεύρο. Συνεπώς, διεγείρει και το παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο. Η συνεχής νευροδιέγερση έχει το πλεονέκτημα της εκτίμησης της λειτουργικότητας του νεύρου σε πραγματικό χρόνο καθ’ όλη τη χειρουργική επέμβαση. Κατά συνέπεια, συμβάλλει στην έγκαιρη αναγνώριση μίας επαπειλούμενης βλάβης του παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου.

Νευροδιέγερση & οφέλη της εφαρμογής της

Στις επεμβάσεις του θυρεοειδούς και των παραθυρεοειδών αδένων, η οπτική αναγνώριση όπως και η ορθή παρασκευή των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση της ανατομικής και λειτουργικής αρτιότητας των νεύρων. Σπανιότερα, ωστόσο, ειδικά σε επανεπεμβάσεις στον τράχηλο, ο διαχωρισμός του νεύρου από άλλες δομές (πχ. μικρά αγγεία) είναι εξαιρετικά δύσκολος. Επιπρόσθετα, η οπτική αναγνώριση του νεύρου δεν εξασφαλίζει από μόνη της και την καλή λειτουργικότητά του. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της διεγχειρητικής νευροπαρακολούθησης αποτελεί η γνώση της λειτουργικότητας των παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να αποδειχθεί σωτήριο στις περιπτώσεις διεγχειρητικής απώλειας του σήματος του ενός νεύρου. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης το νεύρο μπορεί να υποστεί βλάβη – συνηθέστερα προσωρινή ή σπανιότερα μόνιμη. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει στον τερματισμό της χειρουργικής επέμβασης και στη μετάθεση της ολοκλήρωσης της ολικής θυρεοειδεκτομής, εφόσον αυτή κρίνεται απαραίτητη για την ορθή αντιμετώπιση της νόσου σε δεύτερο χρόνο. Στην αντίθετη περίπτωση, η απουσία της νευροπαρακολούθησης θα είχε ως αποτέλεσμα την ανεπαρκή πληροφόρηση του χειρουργού κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης για τη λειτουργικότητα του νεύρου. Συνεπώς, ο χειρουργός θα συνέχιζε τη χειρουργική επέμβαση, όπως είχε προγραμματίσει, και στην αντίθετη πλευρά. Στην περίπτωση αυτή, ωστόσο, θα υπήρχε και ενδεχόμενος κίνδυνος τραυματισμού και του δεύτερου παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου.  

Συμπερασματικά

Θα πρέπει, ωστόσο, πάντοτε να έχουμε στο νου μας, πως η χρήση της διεγχειρητικής νευροπαρακολούθησης δεν αποτελεί πανάκεια. Συνεπώς, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει την άριστη γνώση της ανατομίας, την οπτική αναγνώριση και την ορθή παρασκευή των δύο παλίνδρομων λαρυγγικών νεύρων από έναν έμπειρο χειρουργό ενδοκρινών αδένων. Η διεγχειρητική νευροδιέγερση και νευροπαρακολούθηση θα πρέπει να αποτελεί αρωγό του έμπειρου χειρουργού σε κάθε επέμβαση θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών αδένων, ιδιαίτερα δε σε δύσκολες περιπτώσεις, όπως οι χειρουργικές επανεπεμβάσεις στην περιοχή του τραχήλου. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Γενικό Χειρουργό, Δρ. Κωνσταντίνο Αποστόλου.