Θυρεοειδίτιδα Hashimoto και Καρκίνος Θυρεοειδούς

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto (Χασιμότο) αποτελεί μία αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς που προκαλεί μία χρόνια λεμφοκυτταρική φλεγμονή στο θυρεοειδή αδένα. Εξαιτίας της φλεγμονής αυτής, τα κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα σταδιακά καταστρέφονται, με τελικό αποτέλεσμα την εμφάνιση υποθυρεοειδισμού μετά την παρέλευση ετών από την έναρξη της νόσου. Οι σύγχρονες έρευνες υπολογίζουν πως το 20 – 30% των ασθενών με χρόνια θυρεοειδίτιδα Hashimoto θα αναπτύξουν τελικά υποθυρεοειδισμό, ο οποίος θα απαιτεί την αναπλήρωση των θυρεοειδικών ορμονών μέσω της λήψης τους από του στόματος.

Η διάγνωση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto πραγματοποιείται κυρίως μέσω της ανεύρεσης αυξημένων επιπέδων στο αίμα δύο αντισωμάτων:

• Τα αντισώματα έναντι της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης (anti-TPO)
• Τα αντισώματα έναντι της θυρεοσφαιρίνης (anti-TG)

Η ανεύρεση αυξημένων τίτλων του ενός ή και των δύο αντισωμάτων στο αίμα θέτει τη διάγνωση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto. Ωστόσο, η επιβεβαίωση της διάγνωσης της Hashimoto πραγματοποιείται μέσω της κυτταρολογικής ή ιστολογικής εξέτασης του υλικού παρακέντησης του θυρεοειδούς ή του αφαιρεθέντος θυρεοειδούς αδένα, αντίστοιχα.

Ο καρκίνος θυρεοειδούς αποτελεί τον συχνότερο ενδοκρινικό καρκίνο, με τη συχνότητά του τις τελευταίες δεκαετίες να αυξάνεται συνεχώς. Ο θηλώδης καρκίνος θυρεοειδούς αποτελεί τον συχνότερο τύπο καρκίνου του θυρεοειδούς, ακολουθούμενος από τον θυλακιώδη, τον μυελοειδή και τον αναπλαστικό καρκίνο.

Για πάνω από έναν αιώνα είναι γνωστή η συσχέτιση του καρκίνου του θυρεοειδούς με τη χρόνια φλεγμονή του αδένα, όπως αυτή που προκαλεί η θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Ένας πιθανολογούμενος αιτιολογικός παράγοντας είναι ο προκαλούμενος από Hashimoto υποθυρεοειδισμός, με αποτέλεσμα τα αυξημένα επίπεδα της TSH εξαιτίας του υποθυρεοειδισμού να αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς.

Η συσχέτιση μεταξύ της θυρεοειδίτιδας Hashimoto και του θηλώδους καρκίνου του θυρεοειδούς περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1955. Έκτοτε, πολλαπλές έρευνες έχουν προσπαθήσει να αναδείξουν ή να ανατρέψουν τη συσχέτιση αυτή, με αντικρουόμενα, ωστόσο, αποτελέσματα.

Μία οριστική απάντηση στη συσχέτιση μεταξύ της θυρεοειδίτιδας Hashimoto και του καρκίνου θυρεοειδούς έρχεται να δώσει μία έρευνα από τη Δανία που δημοσιεύθηκε το 2017 στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Frontiers in Oncology». Παράλληλα, μία άλλη πρόσφατη έρευνα από την Κίνα που δημοσιεύθηκε το 2022 στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Frontiers in Endocrinology» έρχεται να ρίξει περισσότερο φως στη συσχέτιση αυτή, όπως και στα χαρακτηριστικά του καρκίνου θυρεοειδούς που αναπτύσσεται επί του εδάφους της Hashimoto.

Θυρεοειδίτιδα Hashimoto και Καρκίνος Θυρεοειδούς μελέτες

Η πρώτη μελέτη, λοιπόν, αφορά μία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση της βιβλιογραφίας και συμπεριέλαβε 36 μελέτες με ένα σύνολο 64.628 ασθενών. Στόχος της έρευνας ήταν να διαπιστώσει κατά πόσο υπάρχει συσχέτιση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto με τον καρκίνο του θυρεοειδούς και δευτερευόντως με τον κάθε τύπο καρκίνου του θυρεοειδούς.

Τα ευρήματα της μελέτης για την Θυρεοειδίτιδα Hashimoto συνοψίζονται ως ακολούθως:

• Οι ασθενείς με θηλώδη καρκίνο θυρεοειδούς ήταν 2.26 φορές (226%) πιθανότερο να πάσχουν από θυρεοειδίτιδα Hashimoto.
• Η εμφάνιση θηλώδους καρκίνου θυρεοειδούς ήταν 40% συχνότερη στους ασθενείς που έπασχαν από θυρεοειδίτιδα Hashimoto, συγκριτικά με τους υγιείς ενήλικες.
• Η εμφάνιση λεμφώματος του θυρεοειδούς ήταν 9.7 φορές (970%) συχνότερη στους ασθενείς που έπασχαν από θυρεοειδίτιδα Hashimoto, συγκριτικά με την απουσία της.
• Η εμφάνιση θυλακιώδη, μυελοειδή ή αναπλαστικού καρκίνου θυρεοειδούς ήταν ανεξάρτητη (δεν συσχετίστηκε) από την παρουσία ή απουσία της θυρεοειδίτιδας Hashimoto.

Τα ανωτέρω ευρήματα τονίζουν την ισχυρή συσχέτιση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto με τον καρκίνο του θυρεοειδούς, ενώ όσον αφορά τους τύπους του καρκίνου θυρεοειδούς, η θυρεοειδίτιδα Hashimoto αποτελεί ισχυρό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση θηλώδους καρκίνου θυρεοειδούς ή λεμφώματος του θυρεοειδούς.

Η πιο πρόσφατη μελέτη είχε, επίσης, ως στόχο να διερευνήσει τη συσχέτιση μεταξύ της θυρεοειδίτιδας Hashimoto και του καρκίνου του θυρεοειδούς, όπως και να εξετάσει τα χαρακτηριστικά του καρκίνου θυρεοειδούς που αναπτύσσεται επί του εδάφους της Hashimoto.

Θυρεοειδίτιδα Hashimoto και Καρκίνος Θυρεοειδούς

Η εν λόγω μελέτη αποτελεί μία μετα-ανάλυση της διεθνούς επιστημονικής βιβλιογραφίας και συμπεριέλαβε 39 μελέτες που διερευνούσαν το ζήτημα αυτό.

Τα ευρήματα της μελέτης αυτής συνοψίζονται στα ακόλουθα:

• Οι ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto ήταν 0.71 φορές (71%) πιθανότερο να νοσήσουν από καρκίνο θυρεοειδούς.
• Οι ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto ήταν 0.67 φορές (67%) πιθανότερο να εμφανίσουν θηλώδη καρκίνο του θυρεοειδούς.

Ωστόσο, οι ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto και θηλώδη καρκίνο του θυρεοειδούς:

• Εμφάνιζαν 17% συχνότερα πολυεστιακό θηλώδη καρκίνο θυρεοειδούς (πολλαπλές εστίες θηλώδους καρκίνου και στους δυο λοβούς του θυρεοειδούς αδένα).
• Εμφάνιζαν, ωστόσο, σπανιότερα αρνητικά προγνωστικά (επιβαρυντικά) χαρακτηριστικά του θηλώδους καρκίνου, όπως:
• 21% μικρότερη πιθανότητα για εξωθυρεοειδική επέκταση του θηλώδους καρκίνου.
• 20% μικρότερη πιθανότητα για μεταστάσεις στους λεμφαδένες του κεντρικού διαμερίσματος του τραχήλου.
• 23% μικρότερη πιθανότητα για μεταστάσεις στους λεμφαδένες του πλάγιου διαμερίσματος του τραχήλου.
• 48% μικρότερη πιθανότητα για απομακρυσμένες μεταστάσεις σε άλλα όργανα (πνεύμονες, οστά).
• 53% μικρότερη πιθανότητα ο θηλώδης καρκίνος να χαρακτηρίζεται από μεταλλάξεις στο γονίδιο BRAF ^V600E.
• 68% μικρότερη πιθανότητα για υποτροπή του θηλώδους καρκίνου θυρεοειδούς.

Από τα ευρήματα της μελέτης αυτής προκύπτει, επίσης, η ισχυρή συσχέτιση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto ως παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του θυρεοειδούς, συμπεριλαμβανομένου του θηλώδους καρκίνου θυρεοειδούς.

Οι ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto που θα εμφανίσουν θηλώδη καρκίνο του θυρεοειδούς, ωστόσο, ενώ είναι πιθανότερο να εμφανίζουν πολλαπλές εστίες του θηλώδους καρκίνου θυρεοειδούς και συνεπώς η ολική θυρεοειδεκτομή να είναι επιβεβλημένη, πλεονεκτούν έναντι των ασθενών με θηλώδη καρκίνο που δεν αναπτύσσεται επί του εδάφους Hashimoto, καθώς εμφανίζουν λιγότερα αρνητικά χαρακτηριστικά του θηλώδους καρκίνου, δηλαδή με άλλα λόγια πάσχουν από λιγότερο επιθετικό θηλώδη καρκίνο θυρεοειδούς. Το γεγονός αυτό προοιωνίζει μία ευνοϊκότερη κλινική πορεία και προφανώς και ευνοϊκότερη πρόγνωση των ασθενών με θηλώδη καρκίνο και σύγχρονη θυρεοειδίτιδα Hashimoto, σε σύγκριση με τους ασθενείς που δεν πάσχουν από σύγχρονη θυρεοειδίτιδα Hashimoto.