Αίμα στα Κόπρανα

Τι σημαίνει το αίμα στα κόπρανα;

Το αίμα στα κόπρανα αποτελεί ένα συνηθισμένο πρόβλημα υγείας που ταλαιπωρεί ή έχει ταλαιπωρήσει στο παρελθόν μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Ταυτόχρονα, το αίμα στα κόπρανα αποτελεί και μία πηγή μεγάλης ανησυχίας, καθώς ο νους όλων ανατρέχει πάντα στο χειρότερο σενάριο, αυτό του καρκίνου.

Δεν είναι όμως μόνο ο καρκίνος η μοναδική αιτία για να παρατηρήσει κάποιος αίμα στα κόπρανα!

Πολυάριθμες παθήσεις, τόσο του εντέρου όσο και του πρωκτού και του πρωκτικού δακτυλίου, μπορούν να προκαλέσουν αίμα στα κόπρανα.

Χαρακτηριστικά του αίματος στα κόπρανα

Πριν αναφερθούμε στις παθήσεις και καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση αίματος στα κόπρανα, θα πρέπει να αναφερθούμε και στα υπόλοιπα χαρακτηριστικά που εμφανίζει το αίμα στα κόπρανα. Στα χαρακτηριστικά αυτά συγκαταλέγονται:

• Το χρώμα: Η παραμονή του αίματος εντός του γαστρεντερικού σωλήνα καθώς και η διάβασή του μέσα από αυτόν έχει ως αποτέλεσμα το αίμα να χάνει το χαρακτηριστικό ερυθρό του χρώμα. Συνεπώς, το αίμα στα κόπρανα θα είναι πιο κόκκινο όταν προέρχεται από το κατώτερο γαστρεντερικό σωλήνα, ενώ θα είναι πιο σκούρο βυσσινί ή ακόμη και μαύρο (μέλαινα κένωση) όταν προέρχεται από το ανώτερο γαστρεντερικό σύστημα (στόμαχος – δωδεκαδάκτυλο).
• Η καθαρότητα: Το καθαρό αίμα στα κόπρανα που συχνά συνοδεύει την κένωση ή την ακολουθεί οφείλεται συνήθως σε κάποια πάθηση του κατώτερου γαστρεντερικού συστήματος ή του πρωκτού. Αντιθέτως, το αίμα που είναι αναμεμειγμένο με τα κόπρανα, αποδίδεται σε κάποια πάθηση που προέρχεται από το έντερο.
• Η συνύπαρξη με το αίμα πύου ή βλέννας: Το αίμα στα κόπρανα που συνυπάρχει με βλέννα ή πύον υποδεικνύει την ύπαρξη κάποιους είδους φλεγμονής του εντέρου (κολίτιδα), μικροβιακής ή άλλης αιτιολογίας (γαστρεντερίτιδα, ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου). Στην περίπτωση αυτή, ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί σε κάποιον γαστρεντερολόγο.
• Ο πόνος: Ο κοιλιακός πόνος που συνοδεύει το αίμα στα κόπρανα μπορεί να οφείλεται σε κάποια σοβαρής μορφής γαστρεντερίτιδα ή σε ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου. Σε αντίθεση, ο πόνος στον πρωκτό κατά την κένωση που συνοδεύει την απώλεια αίματος οφείλεται συνήθως σε κάποια ραγάδα του πρωκτού ή σε θρομβωμένη εξωτερική αιμορροΐδα. Στις περιπτώσεις αυτές, οι ασθενείς θα πρέπει να απευθυνθούν σε κάποιο γενικό χειρουργό.

Αίμα στα κόπρανα: Ποιες είναι οι αιτίες;

Όπως προαναφέραμε, οποιαδήποτε πάθηση του γαστρεντερικού σωλήνα, συμπεριλαμβανομένων των παθήσεων του πρωκτού, μπορούν να προκαλέσουν αίμα στα κόπρανα. Στις συνηθέστερες αιτίες και παθήσεις αυτές περιλαμβάνονται:

• Η λοιμώδης γαστρεντερίτιδα
• Το έλκος στομάχου ή έλκος δωδεκαδακτύλου
• Οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα)
• Οποιασδήποτε αιτιολογίας φλεγμονή του εντέρου (κολίτιδα), όπως η ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα από αντιβίωση
• Ο πολύποδας ή πολύποδες του παχέος εντέρου
• Η αγγειοδυσπλασία του λεπτού ή του παχέος εντέρου
• Τα εκκολπώματα του παχέος εντέρου
• Ο καρκίνος παχέος εντέρου
• Ο καρκίνος ορθού
• Οι αιμορροΐδες
• Η ραγάδα πρωκτού

Αίμα στα κόπρανα με συνοδό πόνο: Ποια είναι τα αίτια;

Το αίμα στα κόπρανα με συνοδό πόνο οφείλεται σε συγκεκριμένες παθήσεις, από το σύνολο των παθήσεων που προαναφέραμε, κοινό χαρακτηριστικό των οποίων αποτελεί η ύπαρξη κάποιας φλεγμονής του εντέρου ή του πρωκτού.

Συνεπώς, οι παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν αίμα στα κόπρανα με πόνο είναι:

• Η λοιμώδης γαστρεντερίτιδα (ιογενής ή βακτηριακή γαστρεντερίτιδα)
• Οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα)
• Οποιασδήποτε αιτιολογίας φλεγμονή του εντέρου (κολίτιδα)
• Οι αιμορροΐδες
• Η ραγάδα του πρωκτού

Αναλυτικότερα, η γαστρεντερίτιδα και όλες οι μορφές κολίτιδας θα προκαλέσουν αίμα στα κόπρανα με πόνο στην κοιλία, ενώ οι αιμορροΐδες και η ραγάδα του πρωκτού προκαλούν πόνο στον πρωκτό, ειδικά κατά την αφόδευση και μετά από αυτήν.

Τι προκαλεί αίμα στα κόπρανα χωρίς πόνο;

Το αίμα στα κόπρανα χωρίς πόνο αποτελεί ύποπτο σύμπτωμα, καθώς εξ’ ορισμού αποκλείει την ύπαρξη κάποιου είδους φλεγμονής του εντέρου ή του πρωκτού.

Οι συνηθέστερες παθήσεις που προκαλούν αίμα στα κόπρανα χωρίς πόνο είναι:

• Ο καρκίνος του παχέος εντέρου
• Ο καρκίνος του ορθού
• Η αγγειοδυσπλασία του εντέρου (ειδικά στους ασθενείς μεγάλης ηλικίας)

Τι πρέπει να κάνω όταν δω αίμα στα κόπρανα;

Αναμφίβολα, η πρώτη ενέργεια που θα πρέπει να κάνουμε όταν δούμε αίμα στα κόπρανα είναι η διατήρηση της ψυχραιμίας μας. Αυτό διότι η πλειοψηφία των περιπτώσεων απώλειας αίματος στα κόπρανα εμφανίζουν μία αυτόματη διακοπή της αιμορραγίας μετά την πάροδο μερικών δευτερολέπτων ή λεπτών της ώρας.

Παρόλα αυτά, η παρουσία αίματος στα κόπρανα θα πρέπει να μας παρακινήσει να:

• Ελέγξουμε την ποσότητα και το χρώμα του αίματος, όπως επίσης και την πιθανή πρόσμιξή του με βλέννα ή πύον
• Ελέγξουμε εάν το αίμα στα κόπρανα συνοδεύεται από πόνο ή όχι
• Να πιστοποιήσουμε εάν η αιμορραγία σταματά από μόνη της ή όχι
• Να μην θεωρήσουμε αυθαίρετα πως προέρχεται από κάποια αιμορροΐδα, καθώς μπορεί να οφείλεται σε κάτι σοβαρότερο
• Να επικοινωνήσουμε και να προγραμματίσουμε περαιτέρω έλεγχο και διερεύνηση με κάποιον ειδικό στο θέμα ιατρό (χειρουργός, γαστρεντερολόγος).

Αίμα στα κόπρανα: πότε θα πρέπει να ανησυχήσω;

Η απώλεια αίματος στα κόπρανα δεν οφείλεται πάντοτε σε κακοήθεις καταστάσεις, όπως επίσης δεν αφορά πάντοτε σε απώλεια μεγάλης ποσότητας αίματος.

Οι καταστάσεις, λοιπόν, που θα πρέπει να μας ανησυχήσουν, όταν συνοδεύουν ή ακολουθούν το αίμα στα κόπρανα, είναι:

• Η ζάλη, η ναυτία, η έντονη εφίδρωση και το αίσθημα κόπωσης: όλα αυτά τα συμπτώματα υποδηλώνουν την απώλεια σημαντικής ποσότητας αίματος και ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί άμεσα σε κάποιον γιατρό ή σε κάποιο νοσοκομείο.
• Η μειωμένη όρεξη, η απώλεια βάρους ή η αλλαγή των συνηθειών του εντέρου: τα προαναφερθέντα συμπτώματα υποδεικνύουν, χωρίς φυσικά να είναι πάντοτε απαραίτητο, την ύπαρξη κάποιου καρκίνου του παχέος εντέρου ή του ορθού ή κάποια ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Στις περιπτώσεις αυτές, η διερεύνηση της αιτίας της αιμορραγίας είναι περισσότερο από επιτακτική.

Πως πραγματοποιείται η διάγνωση της αιτίας;

Η διερεύνηση και η διάγνωση της αιτίας που προκάλεσε αίμα στα κόπρανα οφείλει να ξεκινά με τη λήψη ενός λεπτομερέστατου ιατρικού ιστορικού, καθώς πολλές φορές το ίδιο το ιατρικό ιστορικό είναι σε θέση να αποκαλύψει σημαντικές πληροφορίες ή ακόμη και να θέσει τη διάγνωση.

Στη συνέχεια, η κλινική εξέταση (δακτυλική εξέταση) θα αποκαλύψει το εάν υπάρχει αίμα στη λήκυθο του ορθού ή πήγματα αίματος, όπως επίσης και το εάν η αιμορραγία έχει ανασχεθεί ή συνεχίζεται. Μοναδική εξαίρεση σε αυτό αποτελούν οι ασθενείς με ραγάδα πρωκτού, στους οποίους η δακτυλική εξέταση θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποφεύγεται, καθώς προκαλεί έντονο πόνο και δυσφορία.

Αναμφίβολα, ωστόσο, η προσέλευση του ασθενούς σε κάποιον ειδικό ιατρό και η πραγματοποίηση ενδοσκόπησης του ανώτερου (γαστροσκόπηση) και του κατώτερου πεπτικού (κολονοσκόπηση), θα θέσουν με ακρίβεια τη διάγνωση της αιτίας που προκάλεσε το αίμα στα κόπρανα.

Αίμα στα κόπρανα: η σημασία της πρόληψης

Αναμφίβολα, η πρόληψη είναι καλύτερη της θεραπείας, ιδιαίτερα όσον αφορά σε σοβαρά νοσήματα που μπορούν να προκαλέσουν αίμα στα κόπρανα, όπως είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο καρκίνος του ορθού.

Αναλυτικότερα, οι ενήλικες που δεν έχουν εμφανίσει κάποιο ύποπτο σύμπτωμα, δεν πάσχουν από κάποια φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και δεν έχουν κάποιο συγγενή Α’ βαθμού που να έχει νοσήσει από καρκίνο παχέος εντέρου ή καρκίνο ορθού, θα πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση για πρώτη φορά στην ηλικία των 50 ετών, με τη στρατηγική πρόληψης της νόσου να διαμορφώνεται ως εξής:

• Αρχική κολονοσκόπηση στην ηλικία των 50 ετών
• Επαναληπτική κολονοσκόπηση κάθε 10 έτη
• Εύκαμπτη σιγμοειδοσκόπηση κάθε 5 έτη
• Έλεγχος απώλειας αίματος στα κόπρανα κάθε έτος.

Η στρατηγική πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου και του καρκίνου του ορθού κατέχει μείζονα σημασία, καθώς επιτρέπει τη διάγνωση της νόσου σε πρώιμο στάδιο, με αποτέλεσμα την εξαιρετικά βελτιωμένη επιβίωση των ασθενών ή ακόμη και την οριστική ίασή τους, συγκριτικά με τα πιο προχωρημένα στάδια.