Προκαλσιτονίνη & Μυελοειδής Καρκίνος Θυρεοειδούς
Τι είναι η προκαλσιτονίνη και πως σχετίζεται με το μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς;
Η προκαλσιτονίνη είναι μία ορμόνη που παράγεται από τα κύτταρα C του θυρεοειδούς αδένα, από τα οποία παράγεται, επίσης και η καλσιτονίνη. Η προκαλσιτονίνη αποτελεί ουσιαστικά την πρόδρομο ορμόνη, η οποία στη συνέχεια μεταβολίζεται και προκύπτει η καλσιτονίνη. Εκτός των κυττάρων C του θυρεοειδούς, οι δύο αυτές ορμόνες παράγονται και εκκρίνονται στην κυκλοφορία και από τα κύτταρα C του μυελοειδούς καρκίνου του θυρεοειδούς, ο οποίος αποτελεί έναν ιδιαίτερο τύπο καρκίνου θυρεοειδούς.
Εδώ και δεκαετίες, η αξιολόγηση των επιπέδων της καλσιτονίνης στο αίμα των ασθενών με ύποπτους όζους του θυρεοειδούς συμβάλλει αποτελεσματικά τόσο στην ορθή διάγνωση για το μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς όσο και στην παρακολούθηση της μετεγχειρητικής ανταπόκρισής του στη χειρουργική θεραπεία (ολική θυρεοειδεκτομή + κεντρικός λεμφαδενικός καθαρισμός του τραχήλου, με ή χωρίς πλάγιο λεμφαδενικό καθαρισμό).
Το ερώτημα που γεννάται, λοιπόν, είναι κατά πόσον η πρόδρομος ορμόνη της καλσιτονίνης, η προκαλσιτονίνη, μπορεί να αξιοποιηθεί είτε συμπληρωματικά είτε αντικαθιστώντας την καλσιτονίνη, τόσο για τη διάγνωση όσο και για τη μετεγχειρητική παρακολούθηση των ασθενών με μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς.
Η επιστημονική έρευνα
Την απάντηση στα ερωτήματα αυτά έρχεται να δώσει μία συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό “The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism“.
Η έρευνα συμπεριέλαβε 11 μελέτες (5 αναδρομικές και 6 προοπτικές), οι οποίες συνέκριναν τη διαγνωστική ακρίβεια της καλσιτονίνης και της προκαλσιτονίνης στην ορθή διάγνωση του μυελοειδούς καρκίνου του θυρεοειδούς. Η έρευνα συμπεριέλαβε, λοιπόν, ένα συνολικό αριθμό 5.817 ασθενών με ύποπτους όζους του θυρεοειδούς, εκ των οποίων 336 ασθενείς διαπιστώθηκε πως έπασχαν από μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς. Με άλλα λόγια, η επίπτωση του μυελοειδούς καρκίνου στο σύνολο των ασθενών κυμαινόταν από 0,16 – 60,4%, αναλόγως των μελετών.
Θα πρέπει, εδώ, να σημειωθεί, πως κάθε μελέτη χρησιμοποιούσε διαφορετικό όριο καθορισμού των παθολογικών τιμών της προκαλσιτονίνης στο αίμα, με το εύρος του ορίου να κυμαίνεται από 0,06 – 0,50 ng/ml. Κατά συνέπεια, όλες οι περαιτέρω αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν λαμβάνοντας το εύρος αυτό ως εύρος αναφοράς.
Τα ευρήματα της έρευνας
Η έρευνα, λοιπόν, αποκάλυψε πως η προκαλσιτονίνη αποτελεί έναν πολύ αξιόπιστο δείκτη για τη διάγνωση αλλά και τη μετεγχειρητική παρακολούθηση του μυελοειδούς καρκίνου του θυρεοειδούς. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας ως εύρος αναφοράς το 0,06 – 0,50 ng/ml, όλες οι τιμές προκαλσιτονίνης αίματος που ξεπερνούσαν το εύρος αυτό θεωρήθηκαν διαγνωστικές του μυελοειδούς καρκίνου του θυρεοειδούς. Πιο αναλυτικά, για το εν λόγω εύρος, η προκαλσιτονίνη εμφάνισε:
- Διαγνωστική Ευαισθησία = 90% (ανακάλυψε το 90% των ασθενών με μυελοειδή καρκίνο θυρεοειδούς)
- Διαγνωστική Ειδικότητα = 100% (μόνο οι ασθενείς με μυελοειδή καρκίνο και όχι οι υγιείς εμφάνισαν παθολογικά αυξημένα επίπεδα προκαλσιτονίνης)
- Θετική Προγνωστική Αξία = 99% (το 99% των ασθενών με παθολογικές τιμές προκαλσιτονίνης έπασχαν πραγματικά από μυελοειδή καρκίνο)
- Αρνητική Προγνωστική Αξία = 2% (το 2% των ασθενών με φυσιολογικές τιμές προκαλσιτονίνης έπασχαν από μυελοειδή καρκίνο αλλά δεν διαγνώσθηκαν ορθά)
Ερμηνεία των αποτελεσμάτων – Η αξία της προκαλσιτονίνης
Η προκαλσιτονίνη αποδείχθηκε ένας εξαιρετικά αξιόπιστος δείκτης τόσο για την ορθή διάγνωση και τη μετεγχειρητική παρακολούθηση των ασθενών με μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς, όσο και για τον αποκλεισμό της νόσου σε ασθενείς με φυσιολογικά επίπεδα προκαλσιτονίνης στο αίμα.
Η διαγνωστική ειδικότητα της τάξεως του 100% υποδεικνύει πως η αύξηση των τιμών της προκαλσιτονίνης σε παθολογικά επίπεδα σε κατά τα άλλα υγιείς ασθενείς συμβαίνει αποκλειστικά σε περιπτώσεις μυελοειδούς καρκίνου του θυρεοειδούς, γεγονός εξαιρετικά χρήσιμο στην κλινική πράξη.
Αξιοσημείωτα, επίσης, τα φυσιολογικά επίπεδα προκαλσιτονίνης αίματος δεν εμφανίζουν διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Αντιθέτως, τα φυσιολογικά επίπεδα καλσιτονίνης αίματος διαφέρουν μεταξύ των δύο φύλων, με το ανδρικό φύλο να εμφανίζει ανώτερα φυσιολογικά όρια σε σύγκριση με το γυναικείο φύλο.
Ποια από τις δύο ορμόνες είναι πιο αξιόπιστη;
Το ερώτημα αυτό τίθεται, προς το παρόν, υπό συζήτηση. Αυτό οφείλεται στη διαρκή πρόοδο της βιοϊατρικής τεχνολογίας και στη συνεχή δημιουργία νέων, πιο εξελιγμένων, μεθόδων ανίχνευσης και μέτρησης των επιπέδων των δύο αυτών ορμονών στο αίμα.
Συγκρίνοντας, ωστόσο, τη διαγνωστική ισχύ των δύο ορμονών, μία πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας όσον αφορά την καλσιτονίνη, απέδειξε πως η μέτρηση τόσο των επιπέδων της καλσιτονίνης στο αίμα ασθενών με ύποπτους όζους του θυρεοειδούς χαρακτηρίζεται από:
- Διαγνωστική Ευαισθησία = 82-100% (ανακάλυψε το 90% των ασθενών με μυελοειδή καρκίνο θυρεοειδούς) και
- Διαγνωστική Ειδικότητα = 97,2-100% (μόνο οι ασθενείς με μυελοειδή καρκίνο και όχι οι υγιείς εμφάνισαν παθολογικά αυξημένα επίπεδα προκαλσιτονίνης).
Η σύγκριση των αποτελεσμάτων αυτών με τα αντίστοιχα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας αποδεικνύει πως η προκαλσιτονίνη είναι εξίσου αξιόπιστη και αποτελεσματική της καλσιτονίνης τόσο στη διάγνωση και στον αποκλεισμό της διάγνωσης του μυελοειδούς καρκίνου όσο και στη μετεγχειρητική παρακολούθηση και ανίχνευση ενδεχόμενης υποτροπής της νόσου.
Συμπεράσματα
Συμπερασματικά, η προκαλσιτονίνη αποτελεί έναν εξαιρετικά αξιόπιστο διαγνωστικό δείκτη για τη διάγνωση αλλά και την εκτίμηση της ανταπόκρισης στη χειρουργική θεραπεία του μυελοειδούς καρκίνου του θυρεοειδούς. Επί του παρόντος, η χρήση της προκαλσιτονίνης είναι συμπληρωματική της καλσιτονίνης στη διαγνωστική φαρέτρα του κλινικού ιατρού. Οι διαρκείς ιατροτεχνολογικές εξελίξεις, ωστόσο, ενδεχομένως καταστήσουν μελλοντικά τη μέτρηση των επιπέδων προκαλσιτονίνης ως τον αποκλειστικό δείκτη διάγνωσης και παρακολούθησης των ασθενών με μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς.
Ο εξειδικευμένος χειρουργός Δρ. Κωνσταντίνος Αποστόλου, είναι στη διάθεσή σας για να απαντήσει και να λύσει κάθε απορία σας. Μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για οτιδήποτε σας απασχολεί.
