Νόσος Graves και Καρκίνος Θυρεοειδούς
Η νόσος Graves και ο καρκίνος θυρεοειδούς θεωρούνταν για πολλές δεκαετίες ως ετερώνυμες παθήσεις, δηλαδή η ύπαρξη της νόσου graves θεωρούνταν πως σχεδόν απέκλειε την εμφάνιση καρκίνου του θυρεοειδούς στους ασθενείς αυτούς. Νεότερες, ωστόσο, έρευνες έχουν ανατρέψει την πεποίθηση αυτή.
Η νόσος Graves είναι μία αυτοάνοση πάθηση και αποτελεί τη συχνότερη αιτία υπερθυρεοειδισμού παγκοσμίως. Διεθνείς επιδημιολογικές μελέτες αποδεικνύουν πως ευθύνεται για το 60 – 80% των περιπτώσεων υπερθυρεοειδισμού, σε περιοχές με επαρκή διατροφική πρόσληψη ιωδίου.
Η νόσος Graves προκαλείται από ειδικά αυτοαντισώματα (TRAb) που παράγονται από τα ίδια τα κύτταρα της Graves εντός του θυρεοειδούς αδένα. Τα αυτοαντισώματα αυτά προσδένονται και ενεργοποιούν τον υποδοχέα της TSH στον θυρεοειδή αδένα, με τελικό αποτέλεσμα την αυξημένη και ανεξέλεγκτη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών από τον θυρεοειδή αδένα.
Η νόσος Graves αποτελεί, ουσιαστικά, ένα συνδυασμό συμπτωμάτων και σημείων, τα οποία περιλαμβάνουν τον υπερθυρεοειδισμό, τη βρογχοκήλη, τη θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια – εξόφθαλμο και το οίδημα των κάτω άκρων. Από όλα τα παραπάνω συμπτώματα και σημεία, ο υπερθυρεοειδισμός αποτελεί το συχνότερο, ακολουθούμενο από τη εμφάνιση βρογχοκήλης στους ασθενείς με νόσο Graves.
Η βρογχοκήλη της νόσου Graves είναι συνήθως διάχυτη, απουσιάζουν δηλαδή χαρακτηριστικά οι όζοι. Σε ένα 30% των περιπτώσεων, ωστόσο, οι ασθενείς με νόσο Graves εμφανίζουν όζους του θυρεοειδούς εντός της Graves.
Νόσος Graves και Καρκίνος Θυρεοειδούς: Υπάρχει συσχέτιση;
Κοινή πεποίθηση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας υπήρξε, για πολλές δεκαετίες, το γεγονός πως η νόσος Graves σπανίως συνοδευόταν από καρκίνο του θυρεοειδούς, με αποκορύφωμα δημοσιευθείσες έρευνες που ανέφεραν πως η νόσος Graves αποτελεί και προστατευτικό παράγοντα απέναντι στον καρκίνο του θυρεοειδούς.
Στην ίδια κατεύθυνση υπήρξε και η σύσταση της Αμερικανικής Εταιρείας Θυρεοειδούς (American Thyroid Association), η οποία υποστήριζε πως η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του θυρεοειδούς επί του εδάφους της νόσου Graves ήταν μικρότερη ή ίση του 2%.
Νεότερες, ωστόσο, επιστημονικές μελέτες έχουν ανατρέψει τα δεδομένα αυτά, αναδεικνύοντας σημαντικά υψηλότερα ποσοστά ύπαρξης καρκίνου του θυρεοειδούς σε ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο Graves.
Το ερώτημα, λοιπόν, που γεννάται είναι το κατά πόσον οι όζοι στη νόσο Graves μπορούν να υποκρύπτουν καρκίνο του θυρεοειδούς;
Η επιστημονική έρευνα
Η πλέον πρόσφατη επιστημονική έρευνα που μελετά την επίπτωση του καρκίνου θυρεοειδούς σε ασθενείς που πάσχουν από νόσο Graves αποτελεί μία μετα-ανάλυση της διεθνούς βιβλιογραφίας και δημοσιεύθηκε το 2016 στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό “International Journal of Surgery”.
Η έρευνα συμπεριέλαβε 33 μελέτες, με ένα συνολικό αριθμό 10.594 ασθενών με νόσο Graves.
Τα ευρήματα της έρευνας, λοιπόν, ήταν τα ακόλουθα:
- Το 7% των ασθενών με νόσο Graves έπασχε και από καρκίνο του θυρεοειδούς, ο οποίος διαγνώστηκε μετά τη χειρουργική θεραπεία της νόσου Graves.
- Ενώ μόνο το 5% των ασθενών με νόσο Graves χωρίς όζους έπασχε από καρκίνο θυρεοειδούς, το αντίστοιχο ποσοστό στους ασθενείς με νόσο Graves και όζους θυρεοειδούς ήταν 23%.
- Οι ασθενείς με νόσο Graves και όζους θυρεοειδούς διατρέχουν 5πλάσιο κίνδυνο να πάσχουν από καρκίνο θυρεοειδούς, σε σύγκριση με τους ασθενείς με νόσο Graves χωρίς όζους.
Ερμηνεία των αποτελεσμάτων – Η αξία της ορθής παρακολούθησης και θεραπείας της νόσου Graves
Τα ευρήματα της μελέτης ήρθαν να ανατρέψουν τις επιστημονικές απόψεις του παρελθόντος, οι οποίες υποστήριζαν τον «προστατευτικό» ρόλο της νόσου Graves απέναντι στην εμφάνιση καρκίνου θυρεοειδούς.
Η νόσος Graves και ο καρκίνος θυρεοειδούς δεν θα πρέπει πλέον να αντιμετωπίζονται ως ετερώνυμες παθήσεις, καθώς οι ασθενείς με νόσο Graves διατρέχουν έναν διόλου ευκαταφρόνητο κίνδυνο της τάξεως του 7% να πάσχουν από καρκίνο του θυρεοειδούς, ο οποίος, μάλιστα, πενταπλασιάζεται επί συνυπάρξεως όζων του θυρεοειδούς.
Το γεγονός αυτό υποστηρίζει τόσο την ανάγκη τακτικής παρακολούθησης των ασθενών με νόσο Graves και τη διερεύνηση ενδεχόμενων ύποπτων όζων που μπορούν να εμφανίσουν οι ασθενείς αυτοί, όσο και την επιτακτική ανάγκη ορθής και οριστικής θεραπείας της νόσου Graves.
Διάφορες μέθοδοι θεραπείας έχουν κατά καιρούς προταθεί για την αντιμετώπιση της νόσου Graves. Οι μέθοδοι αυτές, περιλαμβάνουν:
- τη χορήγηση αντιθυρεοειδικών φαρμάκων (μεθιμαζόλη ή προπυλθειουρακίλη)
- τη χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου – 131 (Ι – 131)
- τη χειρουργική θεραπεία (ολική θυρεοειδεκτομή)
Μεταξύ όλων των προαναφερθέντων θεραπειών, η χειρουργική θεραπεία της νόσου Graves με την αφαίρεση του συνόλου του θυρεοειδούς αδένα (θυρεοειδεκτομή) έχει αποδειχθεί πως αποτελεί την αποτελεσματικότερη μορφή θεραπείας της νόσου Graves.
Τα πλεονεκτήματα της θυρεοειδεκτομής έναντι των υπόλοιπων μεθόδων θεραπείας της νόσου Graves είναι πολλαπλά και περιλαμβάνουν:
- τη μείωση της θνητότητας της νόσου.
- τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου και της πιθανότητας εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής.
- τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη.
- τη βελτίωση των ψυχολογικών αλλοιώσεων της νόσου.
Ένα εξίσου, ωστόσο, σημαντικό πλεονέκτημα της θυρεοειδεκτομής έναντι των υπόλοιπων μεθόδων θεραπείας της νόσου της Graves είναι η ολική αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα και η συνεπακόλουθη δυνατότητα ιστολογικής εξέτασης (βιοψίας) του θυρεοειδή αδένα. Η βιοψία του αφαιρεθέντος θυρεοειδούς αδένα επιτρέπει τη διάγνωση ενδεχόμενου καρκίνου του θυρεοειδούς εντός του αδένα, ενώ επιπρόσθετα, η ολική αφαίρεση του θυρεοειδή αδένα αποτελεί και τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας τόσο της νόσου Graves, όσο και του ενδεχόμενου καρκίνου που μπορεί να υποκρύπτεται εντός αυτής.
Στην αντίθετη περίπτωση, η χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου σε ασθενείς με νόσο Graves και ενδεχόμενο καρκίνο θυρεοειδούς εντός αυτής, θα κατέστρεφε ένα σημαντικό μέρος του θυρεοειδούς αδένα και του καρκίνου θυρεοειδούς εντός αυτής, δίχως όμως ποτέ να γνωρίζουμε για την ύπαρξη του καρκίνου, με αποτέλεσμα η παρακολούθηση των ασθενών μετά το ραδιενεργό ιώδιο να μην είναι η ενδεδειγμένη.
Νόσος Graves και Καρκίνος Θυρεοειδούς: Συμπεράσματα
Η νόσος του Graves δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση στις μέρες μας να θεωρείται ως ένας προστατευτικός παράγοντας απέναντι στην εμφάνιση καρκίνου του θυρεοειδούς. Αντιθέτως, οι ασθενείς με νόσο Graves διατρέχουν έναν διόλου ευκαταφρόνητο κίνδυνο της τάξεως του 7% να υποκρύπτουν καρκίνο θυρεοειδούς εντός της Graves, ο οποίος, μάλιστα, πενταπλασιάζεται επί συνυπάρξεως όζων του θυρεοειδούς.
Συνεπώς, οι ασθενείς με νόσο Graves θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά και οι όζοι τους θα πρέπει να αξιολογούνται και να διερευνώνται όπως και στους υπόλοιπους ασθενείς με όζους θυρεοειδούς που δεν πάσχουν από τη νόσο Graves. Επιπρόσθετα, η θυρεοειδεκτομή θα πρέπει αναμφίβολα να αποτελεί στις μέρες μας την ιδανική θεραπεία της νόσου Graves, λαμβανομένων υπόψιν των πολλαπλών πλεονεκτημάτων της έναντι των υπολοίπων μορφών θεραπείας της νόσου.
Ο χειρουργός και η ομάδα που τον πλαισιώνει πραγματοποιούν όλες τις επεμβάσεις της Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων (Θυρεοειδούς, Παραθυρεοειδών και Επινεφριδίων), όπως και το σύνολο των χειρουργικών επεμβάσεων της Γενικής Χειρουργικής και της Χειρουργικής Ογκολογίας.
