Γενικές πληροφορίες για τον καρκίνο του στομάχου
Ο καρκίνος στομάχου ή γαστρικός καρκίνος αποτελεί τον έκτο συχνότερο καρκίνο, ανεξαρτήτως φύλου, καθώς και τον τρίτο καρκίνο παγκοσμίως σε θανάτους. Η συχνότητα εμφάνισης της καρκινικής νόσου είναι σχεδόν διπλάσια στο ανδρικό συγκριτικά με το γυναικείο φύλο.
Από γενετικής άποψης, μόνο ένα μικρό ποσοστό του καρκίνου του στομάχου οφείλεται σε κληρονομούμενους γενετικούς παράγοντες, με άλλα λόγια σε «ελαττωματικά» γονίδια τα οποία πέρασαν από τους γονείς στα παιδιά και τα οποία θα προκαλέσουν την εμφάνιση της νόσου. Η πλειοψηφία των περιπτώσεων, ωστόσο, αφορά σε σποραδικές περιπτώσεις καρκίνου του στομάχου. Στις περιπτώσεις αυτές, δεν υπάρχει μεταβίβαση κάποιου ελαττωματικού γονιδίου από τους γονείς στα παιδιά. Εντούτοις, κάποιος συνδυασμός γονιδίων εμφανίζει μία αλλοίωση σε κάποια στιγμή της ζωής (μετάλλαξη), με τελικό αποτέλεσμα την εμφάνιση της νόσου.
Παράγοντες κινδύνου για καρκίνο στομάχου
Περιβαλλοντικοί καθώς και γενετικοί παράγοντες αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου στομάχου. Πιο αναλυτικά, οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Το ανδρικό φύλο
- Το κάπνισμα
- Η παχυσαρκία
- Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Ορισμένοι διατροφικοί παράγοντες, όπως η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων καπνιστών ή παστών τροφών
- Ο αποικισμός του στομάχου από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori)
- Οποιαδήποτε προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση του στομάχου
- Η ατροφική γαστρίτιδα
- Η χρόνια γαστρίτιδα
- Οι αδενωματώδεις πολύποδες του στομάχου
- Η κληρονομικότητα (κληρονομικός διάχυτος καρκίνος του στομάχου, οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση – σύνδρομο FAP, κληρονομικός μη πολυποδιασικός καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού – σύνδρομο Lynch, σύνδρομο Li – Fraumeni).
Πρόληψη του καρκίνου στομάχου
Ο Dr. Αποστόλου σας συμβουλεύει να προσέχετε τη διατροφή σας και να υιοθετήσετε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, ώστε να προστατευθείτε από τον καρκίνο του στομάχου. Πιο συγκεκριμένα:
Μέτρα πρόληψης καρκίνου του στομάχου
Κλινική εικόνα – Συμπτώματα
Ο καρκίνος στομάχου εμφανίζεται κλινικά με μη ειδικά συμπτώματα και σημεία. Το γεγονός αυτό εξηγεί και τη συχνή ανακάλυψή του σε σχετικά προχωρημένο στάδιο. Η εμφάνιση άλγους στο επιγάστριο, συχνά με ένα συνοδό αίσθημα πρόωρου κορεσμού κατά τη λήψη τροφής, μπορεί να αποτελέσει την πρώτη εκδήλωση της νόσου. Η ανεξήγητη απώλεια σωματικού βάρους παρά τη φυσιολογική διατροφή αποτελεί, επίσης, ένα συχνό σύμπτωμα. Σε πιο προχωρημένα στάδια, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν δυσφαγία ή ακόμη και απόφραξη του αυλού του στομάχου, με επακόλουθο τους εμέτους και την αδυναμία σίτισης.
Διαγνωστική προσέγγιση
Η διαγνωστική προσέγγιση του καρκίνου στομάχου ξεκινά με την κλινική εξέταση του ασθενούς και τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού.
Επιπρόσθετα, επί ανεύρεσης κάποιας βλάβης κατά τη γαστροσκόπηση, η ενδοσκοπική βιοψία ή/και αφαίρεση της βλάβης θέτει την οριστική διάγνωση.
Συνεπώς, η διάγνωση του καρκίνου του στομάχου τίθεται μετά από την πραγματοποίηση γαστροσκόπησης και τη λήψη βιοψίας.
Οι ενδείξεις πραγματοποίησης ενδοσκόπησης του στομάχου περιλαμβάνουν:
- Την πρόληψη του καρκίνου του στομάχου, σε ασθενείς με ισχυρό κληρονομικό ιστορικό
- Την παρουσία «ύποπτων» συμπτωμάτων και σημείων που επιμένουν για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 2 μηνών. Αυτά περιλαμβάνουν το επιγαστρικό άλγος, την ανορεξία καθώς και την ανεξήγητη απώλεια σωματικού βάρους
- Τον έλεγχο πιθανής απώλειας αίματος από το γαστρεντερικό, στα πλαίσια διερεύνησης μιας αναιμίας (πάντοτε σε συνδυασμό με κολονοσκόπηση)
Σταδιοποίηση καρκίνου στομάχου
Την διάγνωση της νόσου ακολουθεί ο καθορισμός του ιστολογικού τύπου καθώς και η σταδιοποίησή της. Οι παράγοντες αυτοί θα καθορίσουν τόσο την έκταση της νόσου όσο και την ενδεδειγμένη θεραπευτική αντιμετώπισή της.
Ταξινόμηση καρκίνου του στομάχου κατά Lauren
Η ταξινόμηση του ιστολογικού τύπου του καρκίνου στομάχου κατά Lauren αποτελεί το ευρύτερα χρησιμοποιούμενο σύστημα ταξινόμησης της νόσου. Σύμφωνα με το σύστημα ταξινόμησης κατά Lauren, διακρίνουμε δύο ιστολογικούς τύπους καρκίνου του στομάχου. Ο εντερικός ιστολογικός τύπος κάνει, τυπικά, την εμφάνισή του επί μίας προϋπάρχουσας ατροφικής γαστρίτιδας ή εντερικής μεταπλασίας του στομάχου. Είναι συχνότερος στους άνδρες και εμφανίζει ελαφρώς καλύτερη πρόγνωση συγκριτικά με το διάχυτο τύπο. Ο διάχυτος ιστολογικός τύπος είναι συχνότερος στις γυναίκες και εμφανίζει επιθετική βιολογική συμπεριφορά. Τη διάγνωσή του συνοδεύει, συνήθως, η παρουσία ενδοπεριτοναϊκών ή/και απομακρυσμένων μεταστάσεων, ακόμη και κατά τα πρώιμα στάδια της νόσου.
Στάδια καρκίνου του στομάχου
Η έκταση της νόσου, η διασπορά της με άλλα λόγια, αξιολογείται κατά το σύστημα TNM, τόσο σε τοπικό (τοίχωμα του στομάχου και γειτονικά όργανα – παράμετρος Τ) και περιοχικό (περιοχικοί λεμφαδένες – παράμετρος Ν) όσο και σε απομακρυσμένο επίπεδο (παρουσία ή απουσία μεταστάσεων – παράμετρος Μ).
Η ορθή σταδιοποίηση του καρκίνου του στομάχου περιλαμβάνει την πραγματοποίηση αξονικής τομογραφίας θώρακος και κοιλίας, ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος (Endoscopic Ultrasound – EUS), καθώς και τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων (PET/CT) σε ασθενείς οι οποίοι δεν εμφανίζουν μεταστατική νόσο στην αξονική τομογραφία.
Λεμφαδενική διασπορά καρκίνου του στομάχου
Θεραπευτική προσέγγιση καρκίνου στομάχου
Το ογκολογικό συμβούλιο (Multidisciplinary Team Meeting) είναι υπεύθυνο για το σχεδιασμό και την εξατομίκευση της ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης κάθε ασθενούς. Στο ογκολογικό συμβούλιο συμμετέχουν ο θεράπων χειρουργός, ο ογκολόγος και ο γαστρεντερολόγος.
Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί τη θεραπεία εκλογής του καρκίνου του στομάχου. Στόχος της χειρουργικής θεραπείας είναι ο τοπικός και περιοχικός έλεγχος της νόσου. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της εκτομής του πάσχοντος τμήματος του στομάχου (υφολική γαστρεκτομή ή ολική γαστρεκτομή) επί υγιών ορίων, του σύγχρονου λεμφαδενικού καθαρισμού των περιοχικών λεμφαδένων στους οποίους ενδεχομένως έχει επεκταθεί η νόσος και της επακόλουθης αναστόμωσης (αποκατάσταση της συνέχειας) των υγιών τμημάτων.
Καρκίνος στομάχου κατά το έλασσον τόξο, πλησίον της οισοφαγο-γαστρικής συμβολής
Η λαπαροσκοπική χειρουργική αποτελεί την ελάχιστα επεμβατική μέθοδο χειρουργικής αντιμετώπισης του καρκίνου του στομάχου.
Παράλληλα, τη λαπαροσκοπική μέθοδο χαρακτηρίζουν όλα τα πλεονεκτήματα των ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων, δηλαδή:
- Ο ελάχιστος μετεγχειρητικός πόνος
- Η ταχεία ανάρρωση
- Η ταχεία επιστροφή των ασθενών στην οικία τους και τις συνήθεις δραστηριότητές τους
- Η ογκολογική ριζικότητα, συγκρίσιμη της ανοικτής μεθόδου.
Η χημειοθεραπεία ως συμπληρωματική θεραπεία
Τη χειρουργική θεραπεία συμπληρώνει, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η χορήγηση χημειοθεραπείας. Στόχο της χημειοθεραπείας αποτελεί ο προεγχειρητικός περιορισμός της νόσου, τόσο σε τοπικό (στόμαχος) όσο και σε περιοχικό επίπεδο (λεμφαδένες). Αυτό με τη σειρά του καθιστά τη χειρουργική θεραπεία ριζικότερη και αποτελεσματικότερη, σε σύγκριση με τη χορήγηση χημειοθεραπείας μετά τη χειρουργική επέμβαση, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί και ένα ισχυρό προγνωστικό δείκτη. Πιο αναλυτικά, οι ασθενείς που εμφανίζουν καλή κλινική ανταπόκριση της νόσου στην προεγχειρητική χημειοθεραπεία εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης, συγκριτικά με τους ασθενείς με πτωχή ανταπόκριση ή μη ανταπόκριση της νόσου στη χημειοθεραπεία.
Μετεγχειρητική παρακολούθηση
Η ορθή μετεγχειρητική παρακολούθηση του ασθενούς (follow – up) με καρκίνο στομάχου είναι εξίσου σημαντική με τη χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου. Εξασφαλίζει τόσο την έγκαιρη ανίχνευση ενδεχόμενης υποτροπής της νόσου όσο και τη μακροχρόνια επιβίωση των ασθενών.
Η μετεγχειρητική παρακολούθηση των ασθενών για χρονικό διάστημα 5 ετών μετεγχειρητικά, θα πρέπει, συνεπώς, να περιλαμβάνει το συνδυασμό:
- Της αξονικής τομογραφίας θώρακος – κοιλίας και πυέλου, κάθε 6 μήνες για τα πρώτα 3 έτη και ετησίως για τα επόμενα 2 έτη.
- Της ετήσιας γαστροσκόπησης, στους ασθενείς που έχουν πραγματοποιήσει μερική γαστρεκτομή έως το πέρας του 5ου έτους.
Έλεγχος υποτροπής καρκίνου στομάχου
Ενδεχόμενη υποτροπή του καρκίνου του στομάχου συμβαίνει συνηθέστερα κατά τα πρώτα 3 μετεγχειρητικά έτη. Αυτό επιβάλλει ένα υψηλό δείκτη υποψίας στην περίπτωση εμφάνισης «ύποπτων» συμπτωμάτων και σημείων, όπως κοιλιακό άλγος και ανεξήγητη απώλεια σωματικού βάρους. Στην περίπτωση αυτή, η έγκαιρη προσέλευση στον ιατρό καθώς και η πραγματοποίηση κατάλληλου ενδοσκοπικού και απεικονιστικού ελέγχου μπορούν να εντοπίσουν σε πρώιμο στάδιο μία υποτροπή της νόσου.
Ο Γενικός Χειρουργός Dr. Αποστόλου Κωνσταντίνος σε συνεργασία με τη χειρουργική του ομάδα είναι σε θέση να καθοδηγήσουν κάθε ασθενή σε κάθε στάδιο της θεραπείας. Ο ιατρός εξειδικεύεται στις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως η Λαπαροσκοπική Χειρουργική και στις πιο σύγχρονες μεθόδους θεραπείας, που συνοδεύονται από ελάχιστο πόνο και άμεση επάνοδο στην καθημερινότητα. Παράλληλα, τα ποσοστά οριστικής ίασης είναι αρκετά υψηλά, παράλληλα με ένα χαμηλό ποσοστό υποτροπών κατά τη μετεγχειρητική περίοδο.
