Tι είναι η εκκολπωματική νόσος;
Ο όρος εκκολπωματική νόσος αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα παθήσεων με διαφορετικές κλινικές εκδηλώσεις. Ο κοινός παρονομαστής τους, ωστόσο, είναι η ύπαρξη εκκολπωμάτων στο τοίχωμα του παχέος εντέρου.
Η συχνότητα της νόσου εμφανίζει σταδιακή αύξηση προϊούσης της ηλικίας, ενώ διαμορφώνεται στο 60% έως 80% των ανθρώπων ηλικίας 80 ετών ή μεγαλύτερη. Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί πως μόνο το 10% έως 20% των ασθενών θα εμφανίσει κλινικές εκδηλώσεις της νόσου, με τους υπόλοιπους ασθενείς να παρουσιάζουν μια σιωπηλή μορφή αυτής.
Η φυσική πορεία της νόσου κυμαίνεται από τη σιωπηλή ύπαρξη των εκκολπωμάτων έως την ανάπτυξη εκκολπωματίτιδας, η οποία μπορεί να συνοδεύεται ή μη από τις επιπλοκές της.
Τι είναι τα εκκολπώματα;
Τα εκκολπώματα αποτελούν προσεκβολές μέρους του τοιχώματος του παχέος εντέρου (βλεννογόνου και υποβλεννογόνιου χιτώνα). Ως εκ τούτου αποτελούν ψευδή εκκολπώματα, σε αντίθεση με τα αληθή εκκολπώματα στα οποία προβάλλει το σύνολο του τοιχώματος. Τα εκκολπώματα του παχέος εντέρου εμφανίζονται συνηθέστερα στο κατιόν κόλον και το σιγμοειδές κόλον.
Ποια είναι τα αίτια των εκκολπωμάτων
Η αυξημένη ενδοαυλική πίεση αποτελεί τον κυρίαρχο προδιαθεσικό παράγοντα σχηματισμού των εκκολπωμάτων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως:
- επηρεασμένη κινητικότητα του παχέος εντέρου
- πιθανή διαταραχή της φυσιολογικής δομής του παχέος εντέρου
- κατανάλωση τροφών πτωχών σε φυτικές ίνες
Οι παραπάνω αιτίες σε συνδυασμό με την αυξημένη πίεση εντός του αυλού του παχέος εντέρου συμβάλλουν στη δημιουργία των εκκολπωμάτων.
Εκκολπωματίτιδα: Τι είναι;
Η εκκολπωματίτιδα αναφέρεται στην ανάπτυξη οξείας φλεγμονής εντός και πέριξ ενός ή περισσοτέρων εκκολπωμάτων του παχέος εντέρου. Πρόκειται, λοιπόν, για το αποτέλεσμα μιας μικρού μεγέθους διάτρησης του τοιχώματος του εκκολπώματος.
Εκκολπωματίτιδα – Συμπτώματα
Η νόσος αναπτύσσεται συνηθέστερα στο σιγμοειδές κόλον, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να παρουσιάζουν ένα οξύ κοιλιακό άλγος εντοπιζόμενο στον αριστερό λαγόνιο βόθρο. Το κοιλιακό άλγος αρκετά συχνά συνοδεύεται από πυρετό.
Η κλινική εξέταση του ασθενούς αποκαλύπτει την παρουσία αραιών ή ακόμη και απόντων εντερικών ήχων, μετά συνοδού μετεωρισμού της κοιλίας (κοιλιακή διάταση). Επιπροσθέτως, εντοπίζεται περιτοναϊκή ευαισθησία στο πάσχον σημείο (εντοπισμένη περιτονίτιδα). Σπανιότερα, ωστόσο, η νόσος δύναται να εκδηλωθεί με διάχυτη περιτοναϊκή αναπηδώσα ευαισθησία (rebound). Το προαναφερθέν σημείο υποδηλώνει την ανάπτυξη γενικευμένης περιτονίτιδας και επιβάλλει την άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.
Διαγνωστική προσέγγιση
Η διαγνωστική προσέγγιση του ασθενούς με υποψία οξείας εκκολπωματίτιδας ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και ενδελεχούς κλινικής εξέτασης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διάγνωση της εκκολπωματίτιδας προκύπτει από το ατομικό αναμνηστικό του ασθενούς. Συνήθως, από το ιστορικό προκύπτει η ύπαρξη εκκολπωμάτων του παχέος εντέρου, τα οποία παρέμεναν σιωπηλά επί σειρά ετών.
Ποια ευρήματα μπορεί να προκύψουν από την αξονική τομογραφία;
Τα ευρήματα της αξονικής τομογραφίας όσον αφορά στη βαρύτητα του επεισοδίου ταξινομούνται ως ακολούθως:
- Ανεπίπλεκτη εκκολπωματίτιδα: παρουσία εκκολπωμάτων μετά συνοδού φλεγμονής πέριξ αυτών.
- Επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα: παρουσία εκκολπωματίτιδας με πρόκληση αποστήματος, συριγγίου ή αιμορραγίας εκ των εκκολπωμάτων.
Εκκολπωματίτιδα: Από τι εξαρτάται η θεραπευτική αντιμετώπιση;
Η βαρύτητα του επεισοδίου καθώς και η ενδεδειγμένη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών που εμφανίζουν την επιλεγμένη μορφή της νόσου με ανάπτυξη αποστήματος, κατηγοριοποιείται ανάλογα με τα ευρήματα της αξονικής τομογραφίας (ταξινόμηση κατά Hinchey).
Θεραπευτική προσέγγιση
Η θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών που εμφανίζουν ανεπίπλεκτη εκκολπωματίτιδα συνίσταται σε χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής από του στόματος. Επίσης είναι κατάλληλη η τροποποίηση της διατροφής τους για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Τα παραπάνω επί ελλείψεως έντονου κοιλιακού άλγους και πυρετού δύνανται να πραγματοποιηθούν χωρίς νοσηλεία του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Σε βαρύτερες, ωστόσο, περιπτώσεις ασθενών που εμφανίζουν πυρετό, εντοπισμένο περιτοναϊκό ερεθισμό ή ανεπαρκή ανταπόκριση στην από του στόματος αντιβιοτική αγωγή, η νοσηλεία του ασθενούς κρίνεται απαραίτητη. Η νοσηλεία έχει ως στόχο την ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και αντιβιοτικών όπως και την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία.
Θεραπεία για επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα
Η θεραπεία των ασθενών που εμφανίζουν επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα με σχηματισμό αποστήματος περιγράφεται στον ανωτέρω πίνακα.
Θα πρέπει, βέβαια, να τονισθεί πως οι ισχύουσες διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν την πραγματοποίηση εκλεκτικής χειρουργικής εκτομής του πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου και αναστόμωση (ένωση) στην ίδια επέμβαση σε ασθενείς που έχουν εμφανίσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο επιπλεγμένης εκκολπωματίτιδας, μετά την πάροδο της οξείας φλεγμονώδους διεργασίας. Η προσέγγιση αυτή έχει αποδειχθεί πως ελαττώνει τον κίνδυνο νοσηρότητας και θνητότητας από μελλοντικά επεισόδια της νόσου.
Θεραπεία για εκκολπωματίτιδα με συριγγιώδη πόρο
Η θεραπεία των ασθενών που εμφανίζουν συριγγιώδη πόρο (συρίγγιο) μεταξύ του φλεγμαίνοντος τμήματος του παχέος εντέρου και κάποιου γειτονικού ενδοκοιλιακού οργάνου συνίσταται αρχικά σε χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής. Κατόπιν υποχώρησης της οξείας φλεγμονώδους διεργασίας, η θεραπεία του ασθενούς ολοκληρώνεται με τη χειρουργική εκτομή του πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου όπως και του συριγγώδους πόρου και την αναστόμωση του εντέρου στον ίδιο χρόνο.
Θεραπεία για εκκολπωματίτιδα με αιμορραγία
Οι ασθενείς που εμφανίζουν αιμορραγία εκ των εκκολπωμάτων αντιμετωπίζονται αρχικώς συντηρητικά. Η συντηρητική αντιμετώπιση γίνεται με ενδοφλέβια αναπλήρωση υγρών, αίματος ή/και παραγώγων αυτού, στοχεύοντας στην ανάσχεση της αιμορραγίας. Σε βαρύτερες, ωστόσο, περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική αντιμετώπιση, η χειρουργική εκτομή του πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου συνιστά την οριστική λύση.
Η χειρουργική αντιμετώπιση της εκκολπωματίτιδας σήμερα γίνεται κυρίως λαπαροσκοπικά. Με τη χειρουργική μέθοδο της λαπαροσκόπησης, ο ασθενής απαλλάσσεται από τα συμπτώματα της φλεγμονής και βελτιώνεται ο τρόπος ζωής του.
Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση εμφάνισης επεισοδίου οξείας εκκολπωματίτιδας;
Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, πως ανεξαρτήτως της εμφάνισης ή μη επιπλοκών της νόσου, όλοι οι ασθενείς που εμφάνισαν ένα τουλάχιστον επεισόδιο οξείας εκκολπωματίτιδας θα πρέπει να υποβάλλονται σε ενδοσκόπηση του συνόλου του παχέος εντέρου (ολική κολονοσκόπηση). Η κολονοσκόπηση, ωστόσο, ενδείκνυται μετά την πάροδο τουλάχιστον τεσσάρων έως έξι εβδομάδων από την πλήρη υποχώρηση των συμπτωμάτων, προς αποφυγή του κινδύνου επιδείνωσης της νόσου. Στόχο της κολονοσκόπησης αποτελεί ο αποκλεισμός πιθανού καρκίνου του παχέος εντέρου, που ενδεχομένως προκάλεσε την εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων.
Ο Γενικός Χειρουργός Κωσταντίνος Αποστόλου, αριστούχος απόφοιτος της Ιατρικής σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και έμπειρος γενικός χειρουργός, βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας παρέχει εξατομικευμένη διάγνωση της εκκολπωματίτιδας και να σας προτείνει τρόπους για την αντιμετώπισή της.
Επικοινωνήστε μαζί μας για να κλείσετε το ραντεβού σας.
