Θυρεοειδής Αδένας
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός αδένας που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού, ακριβώς κάτω από τον λάρυγγα, στην αρχή της τραχείας. Έχει σχήμα παρόμοιο με μία πεταλούδα και αποτελείται από δύο λοβούς, δεξιό και αριστερό, οι οποίοι ενώνονται με τον ισθμό. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει και ένας επιπλέον λοβός μικρών διαστάσεων, ο οποίος έχει σχήμα πυραμίδας και ως εκ τούτου ονομάζεται πυραμοειδής λοβός.
Ο θυρεοειδής αδένας παίζει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο του μεταβολισμού του σώματος, καθώς παράγει τις δύο θυρεοειδικές ορμόνες: την θυροξίνη (T4) και την τριιωδοθυρονίνη (T3). Αυτές οι ορμόνες είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο του μεταβολισμού των κυττάρων σε όλο το σώμα. Ο θυρεοειδής αδένας παράγει, επίσης, μία άλλη ορμόνη, την καλσιτονίνη, η οποία σε συνδυασμό με την παραθορμόνη και την βιταμίνη D, είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα.
Θυρεοειδικές ορμόνες
Οι θυρεοειδικές ορμόνες παράγονται από τον θυρεοειδή αδένα μέσω μιας σύνθετης διαδικασίας. Η κύρια πρωτεΐνη που απαιτείται για την παραγωγή των ορμονών είναι η θυρεοσφαιρίνη (thyroglobulin – Tg), η οποία συντίθεται στα κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα. Η θυρεοσφαιρίνη συνδέεται με το ιώδιο που προσλαμβάνεται από τη διατροφή και σχηματίζει κυριότερα την Τ4 και σε μικρότερο βαθμό την ορμόνη T3.
Ο θυρεοειδής αδένας ελέγχεται από τον άξονα υποθάλαμος- υπόφυση – θυρεοειδής αδένας. Το έναυσμα για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών προέρχεται από τον υποθάλαμο, μέσω της έκκρισης της θυρεοεκλυτικής ορμόνης (TRH). Στη συνέχεια, η TRH μεταφέρεται μέσω του αίματος στην υπόφυση, προκαλώντας την έκκριση της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (ή θυρεοτροπίνης) (TSH) από την υπόφυση.
Η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH) φτάνει στον θυρεοειδή αδένα και δρα επάνω του, ενεργοποιώντας τους υποδοχείς της TSH στα κύτταρα του αδένα. Αυτή η δράση της TSH οδηγεί στην παραγωγή και έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών T4 και T3 στο αίμα από τον θυρεοειδή αδένα.
Οι θυρεοειδικές ορμόνες T4 (θυροξίνη) και T3 (τριιωδοθυρονίνη) είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Οι ορμόνες αυτές επηρεάζουν τον μεταβολισμό των κυττάρων και έχουν αντίκτυπο σε πολλές λειτουργίες του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της θερμορύθμισης, του αναπτυξιακού ρυθμού, της καρδιακής λειτουργίας, της νευρολογικής λειτουργίας και της αναπαραγωγικής υγείας.
Ο θυρεοειδής αδένας αποθηκεύει τις θυρεοειδικές ορμόνες στο εσωτερικό του σε μορφή κολλοειδούς ουσίας, το αποκαλούμενο κολλοειδές, σε αθροίσεις γνωστές ως θυρεοειδικά θυλάκια. Αυτά τα θυλάκια περιέχουν τη θυρεοσφαιρίνη που έχει συνδεθεί με το ιώδιο, καθώς και τις ορμόνες T4 και T3. Όταν υπάρχει ανάγκη από τον οργανισμό για θυρεοειδικές ορμόνες, ο θυρεοειδής αδένας απελευθερώνει αυτές τις ορμόνες από τα θυλάκια στην κυκλοφορία του αίματος.
Η T4 είναι η κυρίαρχη μορφή που απελευθερώνεται, αλλά μετατρέπεται στην πιο ενεργή μορφή, την T3, στους περιφερικούς ιστούς και τα κύτταρα του σώματος. Η μετατροπή πραγματοποιείται με τη βοήθεια ειδικών ενζύμων. Οι θυρεοειδικές ορμόνες T4 και T3 επιδρούν σε όλο το σώμα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Εκεί, ασκούν την επίδρασή τους, ελέγχοντας τον μεταβολισμό, την θερμορύθμιση, την καρδιακή λειτουργία και το νευρικό σύστημα.
Η καλσιτονίνη αποτελεί την τρίτη ορμόνη που παράγει ο θυρεοειδής αδένας. Θα πρέπει, εδώ, να σημειωθεί, πως η καλσιτονίνη δεν παράγεται από τα κύτταρα του θυρεοειδούς αδένα αλλά από κάποια άλλα κύτταρα που συνυπάρχουν εντός του θυρεοειδούς αδένα και ονομάζονται παραθυλακικά κύτταρα ή κύτταρα C. Όπως προαναφέραμε, η καλσιτονίνη είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα. Πιο συγκεκριμένα, η καλσιτονίνη αυξάνει την αποθήκευση ασβεστίου στα οστά και παράλληλα ελαττώνει την απελευθέρωση του ασβεστίου από αυτά, ενώ ταυτόχρονα ελαττώνει και την απορρόφηση του ασβεστίου από τα νεφρά.
Αθροιστικά, λοιπόν, η δράση της καλσιτονίνης ελαττώνει τα επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα, ενώ η δράση της ρυθμίζεται, επίσης, από την παραθορμόνη και την βιταμίνη D. Συνεπώς, αυτή η ρύθμιση του ασβεστίου συμβάλλει στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας και στην ισορροπία των επιπέδων του ασβεστίου στον οργανισμό.
Ο χειρουργός Θυρεοειδούς Κωνσταντίνος Αποστόλου, διαθέτει πολυετή πείρα και ειδίκευση σε επεμβάσεις θυρεοειδοκτκομής και παραθυρεοειδεκτομής.